Εντόπισε τις αιτίες της νόσου του Πάρκινσον

1. Μεγαλώσατε μέσα σε μία τυπική, ελληνική οικογένεια;

 Μεγάλωσα στην Αθήνα και οι γονείς μου κατάγονται από δύο διαφορετικά ελληνικά νησιά, αλλά έζησαν τον περισσότερο καιρό στην Αθήνα. Ζούσαμε όπως οι περισσότερες ελληνικές οικογένειες.

2. Από πού κατάγονται οι γονείς σας και ποια είναι η σχέση σας με τις ρίζες σας;

Η μητέρα μου κατάγεται από την Κέρκυρα και ο πατέρας μου από τη Σύμη. Είμαι πολύ συνδεδεμένη και με τα δύο αυτά μέρη. Περνούσα τα περισσότερα καλοκαίρια μου ή στο ένα ή στο άλλο. Εννοείται ότι έχω συγγενείς και στα δύο και ποτέ δεν έχασα την επαφή μαζί τους. Αυτά τα νησιά είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, με διαφορετική μορφολογία, κλίμα, φυσικούς πόρους και παραδόσεις. Νιώθω σαν το σπίτι μου και στα δύο.

3. Έχετε κάποιες ξεχωριστές αναμνήσεις από την παιδική σας ηλικία;

Ναι, έχω πολλές αναμνήσεις από την παιδική μου ηλικία στην Ελλάδα. Ένα παράδειγμα που θα μπορούσα ίσως να σας περιγράψω, είναι κατά τη διάρκεια των ταξιδιών που έκανα με πλοίο στα Δωδεκάνησα με την οικογένειά μου. Σε αυτά τα ταξίδια, συνηθίζαμε να περνάμε τον περισσότερο καιρό μας έξω, στο κατάστρωμα. Ο αδερφός μου κι εγώ συζητούσαμε πολύ τότε και σκεφτόμουν πολύ σχετικά με το τι θα ήθελα να κάνω ή «να γίνω όταν μεγαλώσω».

4. Η μητέρα σας είναι γιατρός, ο πατέρας σας είναι Καθηγητής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο αδερφός σας ερευνητής της νευροεπιστήμης στο MIT της Βοστώνης. Στην περίπτωσή σας, το μήλο έπεσε κάτω απ’ την μηλιά, όπως λέμε. Πώς επιλέξατε τον τομέα της ειδικότητάς σας;

Πάντα με ενδιέφερε η φυσική, ή γενικά οι φυσικές επιστήμες. Προφανώς, η οικογένειά μου, μου έδωσε ισχυρές επιρροές και ήμουν αρκετά τυχερή στο να πάρω πολλά στοιχεία από αυτούς, ειδικά στη φυσική από τον πατέρα μου και τον αδερφό μου. Αργότερα, μέσω της μητέρας μου, ανέπτυξα ένα ισχυρό ενδιαφέρον για τους πραγματικούς τρόπους χρήσης της φυσικής και της μηχανικής προκειμένου να αναπτύξω νέες μεθοδολογίες που μπορούν να συμβάλουν στην κατανόηση παθογόνων συνθηκών που προκαλούν μεγάλη ταλαιπωρία στους ανθρώπους. Και επιπλέον, στο πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε τέτοιες νέες τεχνικές για την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών στρατηγικών. Ως εκ τούτου, έχω προσπαθήσει να συνδέσω το παρελθόν μου στην ηλεκτρική μηχανολογία και τη φυσική, με το νέο αναδυόμενο πεδίο της φυσικής. Με το συνδυασμό των διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων μπορούμε να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα σε ένα βιολογικό πλαίσιο.

5. Ποιοι είναι οι κύριοι ερευνητικοί σας στόχοι αυτήν την περίοδο;

Έχω μια νέα θέση στο ETH της Ζυρίχης – είναι το Πανεπιστήμιο όπου έκανα το διδακτορικό μου. Στη νέα μου θέση, αναπτύσσω τις μεθοδολογίες και τεχνικές που ανέπτυξα στο Cambridge (τις τεχνικές υπερ-ανάλυσης μικροσκοπίας) με έμφαση από μία άποψη, στη συνέχιση της μελέτης της νόσου του Πάρκινσον, αλλά επίσης θα επεκτείνω αυτό σε άλλες παθογόνες συνθήκες που συνδέονται με τη λειτουργία/δυσλειτουργία των πρωτεϊνών. Οι πρωτεΐνες είναι θεμελιώδη δομικά στοιχεία έμψυχης ύλης, αλλά μπορούν να υποβληθούν σε ορισμένες πολύπλοκες διαδικασίες οι οποίες δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές.

6. Πρόσφατα μάθαμε ότι η ομάδα σας μπορεί να είναι πιο κοντά στο να αποκαλύψει τα βαθύτερα αίτια της νόσου του Πάρκινσον, μετά τον εντοπισμό του σημείου στο οποίο η άλφα-συνουκλεΐνη – μια πρωτεΐνη που πιστεύεται ότι παίζει καθοριστικό ρόλο στην κατάσταση – γίνεται τοξική για τον εγκέφαλο. Μπορείτε να μας πείτε μερικά πράγματα για την έρευνά σας;

Σε αυτή την εργασία αναπτύξαμε και εφαρμόσαμε τις επονομαζόμενες τεχνικές υπερ-ανάλυσης μικροσκοπίας (οι εφευρέτες των οποίων πήραν το βραβείο Νόμπελ Χημείας το 2014) και ήμασταν σε θέση να απεικονίσουμε άμεσα ”τι συνέβαινε” σε καλλιέργειες νευρωνικών κυττάρων (τα οποία αποκόπηκαν από εμβρυϊκό εγκέφαλο αρουραίου) παρακολουθώντας την πρωτεΐνη άλφα-συνουκλεΐνη. Η μέθοδος που χρησιμοποιήσαμε όχι μόνο είναι μη επεμβατική (σε σύγκριση για παράδειγμα με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο) και προσφέρει ανάλυση νανομέτρων, αλλά επίσης έχει υψηλή ευαισθησία, έτσι θα μπορούσαμε να παρακολουθούμε τις διαδικασίες που συμβαίνουν στις πολύ χαμηλές φυσιολογικές συγκεντρώσεις.

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια νευροεκφυλιστική ασθένεια που συνδέεται με το φαινόμενο που προκύπτει όταν η από τη φύση της παρουσία σε νευρώνες πρωτεΐνη άλφα-συνουκλεΐνη διπλώνει σε λάθος σχήμα και στη συνέχεια αυτοσυγκροτείται, σχηματίζοντας τελικά λεπτές σαν νήμα δομές, πολύ ταξινομημένες, που ονομάζονται ινίδια αμυλοειδούς. Οι καταθέσεις των συνολικών άλφα-συνουκλεϊνικών ινιδίων αμυλοειδούς, επίσης γνωστά ως σωμάτια Lewy, είναι το σήμα κατατεθέν της νόσου του Πάρκινσον. Δύο από τις πιο οξείες ερωτήσεις είναι: πώς αυτή η συνάθροιση των αμυλοειδών ινιδίων συμβαίνει σε νευρώνες και τι προκαλεί την τοξική επίδραση σε νευρώνες, ή πότε οι νευρώνες πεθαίνουν, με άλλα λόγια.

Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα αυτής της εργασίας, ήταν ότι η διαλυτή μορφή της άλφα-συνουκλεΐνης, εξωγενώς προστιθέμενη, δεν αλληλεπίδρασε με την ενδογενή πρωτεΐνη άλφα συνουκλεΐνης η οποία ήταν ήδη παρούσα στο νευρώνα και έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι εκεί ήταν όπου είδαμε τοξικές επιδράσεις. Αυτό μας έδειξε ότι η ζημιά φαίνεται να γίνεται πριν διαμορφωθούν υψηλότερης τάξης ινίδια.

Αντιθέτως, όταν προσθέσαμε προσχηματισμένα ινίδια άλφα-συνουκλεΐνης στους νευρώνες, αυτά ”κατανάλωσαν” την ενδογενή πρωτεΐνη άλφα-συνουκλεΐνη (που ήταν ήδη στο νευρωνικό κύτταρο) και δεν υπήρξαν τοξικές επιδράσεις. Τέλος, με την προσθήκη της διαλυτής μορφής της άλφα-συνουκλεΐνης μαζί με τα προσχηματισμένα ινίδια, ήμασταν σε θέση να εξουδετερώσουμε την τοξική επίδραση της πρώτης. Φαίνεται ότι τα ινίδια αμυλοειδούς ενήργησαν σαν ”μαγνήτες” για τη διαλυτή πρωτεΐνη και ”απορρόφησαν” τη διαλυτή πισίνα πρωτεϊνών, λειτουργώντας σαν ασπίδα έναντι των συνδεδεμένων τοξικών επιδράσεων.

Χρησιμοποιώντας ως εκ τούτου, τέτοιες τεχνικές οπτικής υπερ-ανάλυσης, μπορούμε πραγματικά να απεικονίσουμε τις διαδικασίες και ”να δούμε” τα στοιχεία που δεν μπορούσαμε να δούμε πριν, και συνεπώς, να προχωρήσουμε ένα βήμα περαιτέρω στην κατανόηση των πολύπλοκων μηχανισμών που διέπουν αυτές τις ασθένειες.

7. Πιστεύετε ότι μια θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον θα είναι πιθανή στο μέλλον;

Είμαι πολύ αισιόδοξη για το μέλλον: υπάρχει μια αυξανόμενη δυναμική στο συνδυασμό επιστημονικών κλάδων, ειδικοτήτων και μεθοδολογιών από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς που συνεργάζονται για να αντιμετωπίσουν την ασθένεια από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος τα τελευταία χρόνια και επίσης πιστεύω ότι το κλειδί για αυτό θα είναι η δυνατότητα για μια έγκαιρη διάγνωση και η κατανόηση για το ποιες διαδικασίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.

8. Θα σκεφτόσασταν να επιστρέφατε στην Ελλάδα στο μέλλον; Αν ναι, κάτω από ποιες συνθήκες;

Μου λείπει η Ελλάδα και θα το σκεφτόμουν σοβαρά να επιστρέψω. Θα ήθελα όμως να είμαι σε θέση να εκπληρώσω ένα ρόλο με τον οποίο θα μπορούσα να συμβάλω στο επιστημονικό ή εκπαιδευτικό τοπίο.

9. Ποιο είναι το moto σας στη ζωή;

Μάθε από οποιαδήποτε δυσκολία ή πρόβλημα, γίνε ένας καλύτερος άνθρωπος και συνέχισε να είσαι αισιόδοξος και επίμονος.

10. Πόσο συχνά επισκέπτεστε την Ελλάδα;

Συνήθως 3 φορές το χρόνο.

11. Τι σημαίνει η Ελλάδα για εσάς;

Η Ελλάδα είναι η πατρίδα μου, οι ρίζες μου, και το μέρος που απέκτησα τις πιο σημαντικές αναμνήσεις μου, τις βάσεις της εκπαίδευσής μου και την ενεργοποίηση των επιστημονικών φιλοδοξιών μου.

Έργα Ελλήνων

Εντόπισε τις αιτίες της νόσου του Πάρκινσον

Η Δωροθέα Πινότση είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια Τμήματος Χημικής Μηχανικής και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ.

Η έρευνά της εστιάζει στην ανάπτυξη τεχνικών που επιτρέπουν την απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο των βιολογικών νανοδομών, κυρίως σε σχέση με τη νευροεκφύλιση του εγκεφάλου.

Η μητέρα της είναι γιατρός, ο πατέρας της καθηγητής Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο αδελφός της ερευνητής Νευροεπιστημών στο ΜΙΤ της Βοστώνης.

Αποφοίτησε το 2006 από τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, πήρε το διδακτορικό της το 2011στην κβαντική φωτονική από το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (ΕΤΗ) στη Ζυρίχη.

Το 2012 έλαβε υποτροφία από τον Εθνικό Οργανισμό Έρευνας της Ελβετίας (Swiss National Science Foundation, SNF) για να συμμετάσχει σε επιστημονική ομάδα του βρετανικού πανεπιστημίου Cambridge με αντικείμενο τις νευροεκφυλιστικές νόσους, Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ, μέσα από την εξέλιξη νέων τεχνικών οπτικής μικροσκοπίας.

«Τα ευρήματά μας αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τη νόσο, επειδή δείχνουν ότι η ζημιά στους νευρώνες μπορεί να συμβεί, όταν απλώς υπάρχει έξτρα αφύσικη πρωτεϊνη άλφα-συνουκλεϊνη στο κύτταρο. Είναι αυτή η πρόσθετη ποσότητα της εν λόγω πρωτεϊνης που φαίνεται να προκαλεί τις τοξικές επιδράσεις, που έχουν ως συνέπεια τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων», όπως είπε η Πινότση.

Η ομάδα της τον Μάρτιο του 2016 κατάφερε να παρατηρήσει για πρώτη φορά τη στιγμή ακριβώς που οι πρωτεΐνες γίνονται τοξικές για τα εγκεφαλικά κύτταρα, προκαλώντας έτσι τη νόσο Πάρκινσον. Χάρη στη νέα μη επεμβατική μέθοδο, που επιτρέπει την παρατήρηση σε νανοκλίμακα, κατέστη δυνατό να μπει η νόσος Πάρκινσον στο νανοσκόπιο. Όπως διαπιστώθηκε, η ίδια πρωτεΐνη, η άλφα-συνουκλεΐνη, ανάλογα με την τρισδιάστατη δομή που παίρνει κάθε φορά, μπορεί να λειτουργεί είτε προστατευτικά, είτε τοξικά.

ΣΧΟΛΙΑ

  Σχόλια: 6

  1. Σπυρος Λυκοπουλος

    Μακαρι να βλεπουμε ολο και πιο πολλους Ελληνες να διαπρεπουν. !!!
    Να χαμογελας παντα. !!!!


  2. Δημήτρης Σταυρόπουλος

    Μας κάνει περήφανους, Εύγε της Της εύχομαι καλή συνέχεια.


  3. Δημήτρης Σταυρόπουλος

    Άξια συγχαρητηρίων και όχι μόνο. Εύγε της. Της εύχομαι να έχει καλή συνέχεια.


  4. Ελενη Μηναδακη – Μιχαηλιδου

    Θερμοτατα συγχαρητηρια! Ειμαι περηφανη για σενα Δωροθεα!Ησουν γνωστη με τον συζυγο μου. Εργαζοταν στου Παπασωτηριου.Ευχομαι απο καρδιας κ εις ανωτερα! Το αξιζεις. Πνοη ζωης για χιλιαδες πασχοντες…Φιλακια πολλα!


  5. ΕΛΙΑΣ ΟΡΝΙΘΑΡΗΣ

    ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ


  6. Αναστασία Πάπα

    …η ΕΛΠΙΔΑ της Ανθρωποτητας!!! Ενα τεραστιο ΜΠΡΑΒΟ για τον Αγωνα σου!!! ΙΣΤΙΑΙΑ ΕΥΒΟΙΑΣ, 04/03/2017


ΠΡΟΣΘΕΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ