Όταν ακούς ή διαβάζεις για τα Χανιά, συνήθως το μυαλό σου ταξιδεύει στο γραφικό του λιμάνι, τις μοναδικές παραλίες του νομού, το Ελαφονήσι, το ξεχωριστό ηλιοβασίλεμα στα Φαλάσαρνα, την άγρια ομορφιά του τοπίου στο Σεϊτάν Λιμάνι.

Αυτά που σίγουρα γνωρίζουν λιγότεροι, είναι τα μυστικά της πόλης και του νομού. Μίας πόλης που η ιστορία της μετρά από τη Νεολιθική εποχή. Μίας πόλης που αποτέλεσε μία πολύ σημαντική πόλη-κράτος στη Μινωική εποχή, με όρια από τη θάλασσα μέχρι τους πρόποδες των Λευκών Όρεων. Στην πορεία, πέρασαν από πάνω της η Βυζαντινή εποχή, η Ενετική Περίοδος αλλά και η Οθωμανική, αφού πρώτα χρειάστηκε δίμηνη πολιορκία για να πέσουν τα τείχη της.

1. Μεγάλο Αρσενάλι

Το μεγαλύτερο από τα λιθόκτιστα νεώρια στο παλιό λιμάνι των Χανίων, το Μεγάλο Αρσενάλι, κατασκευασμένο το 1600, δεσπόζει θυμίζοντας τις δόξες των ενετικών χρόνων, όταν και αποτέλεσε έδρα της ενετικής ναυαρχίδας. Στα νεότερα χρόνια, φιλοξένησε το σχολείο της χριστιανικής κοινότητας, στέγασε θεατρικές παραστάσεις, λειτούργησε ως δημοτικό νοσοκομείο, ενώ την περίοδο 1928-1941 αποτέλεσε το δημαρχείο της πόλης. Οι βομβαρδισμοί των Χανίων κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το κατέστρεψαν σε βαθμό που χρειάστηκε εκτεταμένες ανακατασκευές για να καταστεί εκ νέου αξιοποιήσιμο. Σήμερα στεγάζει το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, ως πολυχώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων, συνεδρίων, σεµιναρίων, εργαστηρίων, εκθέσεων, συναυλιών, αλλά και µικρής κλίµακας θεατρικών παραστάσεων.

2. Οδός Αγγέλου

Δίπλα στο Ναυτικό μουσείο, στα Βορειοδυτικά της Παλιάς Πόλης, συναντάμε την οδό Αγγέλου. Έναν γραφικό δρόμο στον οποίο συναντάς Βενετσιάνικα αρχοντικά, σπίτια από την οθωµανική περίοδο, αλλά και ολοκαίνουρια boutique hotels που κερδίζουν µε την πρώτη µατιά τις εντυπώσεις του ανυποψίαστου ταξιδιώτη. Η μικρή αυτή οδός με την έντονη πολιτιστική ιστορία, είναι ξεχωριστή για τα δύο διατηρητέα βενετσιάνικα κτίσµατά του, όπως και για το ψηλότερο (πενταώροφο) πέτρινο τούρκικο κτήριο στο λιμάνι. Η οδός Αγγέλου, ανά τα χρόνια, αποτελεί στέκι καλλιτεχνών και έχει την τιμητική του εκατοντάδες φορές στα social media.

3. Στιβάνια

Η οδός Σκρύδλωφ, μοιάζει σαν ένας δρόμος βγαλμένος από το χρονοντούλαπό της ιστορίας. Εκεί, τα γνωστά και ως Στιβανάδικα, υπήρχαν τα παλιά εργαστήρια των τσαγκάρηδων, τα οποία μπορεί  να έχουν δώσει τη θέση τους σε τουριστικά µαγαζιά, όµως ανάµεσα στους αµέτρητους πάγκους και τα κάθε λογής τοπικά προϊόντα, βρίσκεται και ένα παραδοσιακό μαγαζί, το τσαγκαράδικο του Λευτέρη. Ενός από τους τελευταίους αυθεντικούς µάστορες, κατασκευάζει µε µεράκι εδώ και 65 χρόνια ανθεκτικές δερµάτινες κρητικές µπότες σε όλα τα µεγέθη, κατόπιν παραγγελίας.

4. Κήπος

Κρυμμένο στους καταπράσινους δημοτικούς κήπους των Χανίων, το ιστορικό Garden Cafe έχει γίνει ένα από τα πιο γοητευτικά σημεία συνάντησης των Χανίων. Παλιά χειροποίητα έπιπλα, καρέκλες φτιαγμένα στη Γαλλία, vintage αντικείμενα και μια νότα νοσταλγίας ταξιδεύουν τη διάθεση μας σε μια άλλη εποχή, στα καφέ της Βιέννης και του Παρισιού. Η ιστορία του ξεκίνησε το 1936, πέρασε τη χρυσή του εποχή στις δεκαετίες του 1950 και του 1960 και στις 9 Απριλίου 1988, ο Βασίλης Σταθάκης, που εργάστηκε μέχρι τότε, ανέλαβε και του έδωσε νέα ζωή, σεβόμενος πάντα την παράδοση. Διατηρεί την πολιτιστική του ταυτότητα, φιλοξενώντας εκθέσεις, λογοτεχνικά και μαγειρικά φεστιβάλ και πέρυσι μια μοναδική έκθεση με σπάνιες vintage φωτογραφίες από τα Χανιά. Μάλιστα, πριν από λίγους μήνες, με πρωτοβουλία του Βασίλη Σταθάκη, μαζεύτηκαν εδώ οι ιδιοκτήτες διάσημων ιστορικών καφέ στην Ευρώπη για να δημιουργήσουν τον σύλλογό τους, που σημαδεύει το ιστορικό ρολόι των Χανίων.

5. Λέσχη Κλασικής Μοτοσικλέτας

Από το 1999, οι λάτρεις της κλασικής μοτοσυκλέτας στα Χανιά έχουν το δικό τους κλαμπ, δίνοντας τη δυνατότητα σε ανθρώπους όλων των ηλικιών να απολαύσουν την ομορφιά της Κρήτης με έναν διαφορετικό τρόπο: συνδυάζοντας ταχύτητα και ό,τι μόνο αυτά τα δίτροχα μπορούν να προσφέρουν αίσθηση ανεξαρτησίας και νοσταλγίας. Οι ξεναγήσεις τους γίνονται συνήθως τις Κυριακές. Τα μέλη της Λέσχης Κλασικής Μοτοσικλέτας Χανίων έχουν πολλές ιστορίες να πουν!

6. Καλλιτεχνικό Χωριό «Βερέκυνθος» 

Στους πρόποδες του όρους Βερέκυνθος, ανάμεσα στη Σούδα και τα Τσικαλαριά, υπάρχει ένα καλλιτεχνικό χωριό με το ίδιο όνομα. Δεν ήταν τυχαίο που επιλέχθηκε αυτό το μέρος, αφού ο παραδοσιακά ιδανικός Δάχτυλος, γιος του Δία και προστάτης των τεχνών, ήρθε εδώ για να διδάξει στους ανθρώπους τη μεταλλουργία, την κεραμική, την υαλουργία και την υφαντική, να ζουν και να λατρεύονται. Έτσι, η τέχνη άρρηκτα συνδεδεμένη με την κρητική κουλτούρα και πολιτισμό παίρνει και πάλι τη θέση που της αρμόζει σε αυτό το χωριό των 28 εργαστηρίων.

7. Μονή Αγίας Τριάδας 

Το μεγαλύτερο και πιο επιβλητικό μοναστήρι του νομού, είναι η Αγία Τριάδα Μουρτάρων ή Τζαγκαρόλων και βρίσκεται 16 χλµ. βορειοανατολικά της πόλης των Χανίων. Διακοσμημένη με κίονες Δωρικού ρυθμού, η πρόσοψη της εισόδου αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα, ενώ βόρεια της κεντρικής εισόδου στεγάζεται µουσείο µε εκθέµατα από την Επανάσταση του 1821. Εξαιρετική είναι και η παραγωγή σε λάδι και βιολογικό κρασί, µε την ονοµασία «Μοναστηριακός Οίνος-Αγίας Τριάδας», που διατίθενται σε όλη την Ελλάδα.

8. Δροσουλίτες

Στο φημισμένο Φραγκοκάστελο, το επιβλητικό βενετσιάνικο κάτρο του 1370 κοντά στα Σφακιά, σο νότιο τμήμα του νησιού, έχει τον δικό του μύθο. Τους Δροσουλίτες. Εκεί, κάθε χρόνο, την αυγή της 18ης Μαΐου, ο θρύλος και οι τοπικές δοξασίες θέλουν να εμφανίζονται με την πρωινή δροσιά, µαυροντυµένες ανθρωπόµορφες σκιές µε ξίφη και περικεφαλαίες, που φαίνονται να κατευθύνονται, έφιππες ή πεζές, προς την ερειπωµένη εκκλησία του Αγ. Χαράλαµπου, κοντά στο κάστρο. Ο µύθος ξεκινά από τη μάχη του 1828 µεταξύ των Τούρκων στρατιωτών και των πολεµιστών του οπλαρχηγού Χατζηµιχάλη Νταλιάνη, πλέον όµως µικρή σηµασία έχει αν πρόκειται για ένα απλό φαινόµενο αντικατοπτρισµού, µε επιστηµονική εξήγηση, ή όχι.

9. Ταµπακαριά 

Ένα από τα πιο σημαντικά βιοτεχνικά κέντρα του 19^ου στην Κρήτη αναδεικνύεται στην ανατολική, βραχώδη περιοχή των Χανίων, κάτω από την «πρωτοκλασάτη» Χαλέπα.  Τα Ταµπακαριά αποτελούν σήµερα εγκαταλειµµένα άψυχα κουφάρια ενός ακµάζοντος βιοµηχανικού παρελθόντος. Κάποτε, εκατοντάδες επιδέξιοι τεχνίτες δούλευαν στα βυρσοδεψεία, που πρωταγωνίστησαν κυρίως της εποχή του Μεσοπολέµου. Οι λόγοι επιλογής της περιοχής ήταν ότι υπήρχαν άφθονα υπόγεια υφάλµυρα νερά, δίπλα σε αβαθή θάλασσα, που ήταν χρήσιµη για το πρώτο στάδιο επεξεργασίας του δέρµατος.

10. Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Συλλογή 

Το πλούσιο αρχαιολογικό υλικό αποτέλεσε µια συλλογή, στην οποία καταγράφεται η ιστορική πορεία του δυτικότερου νοµού της Κρήτης από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια έως και την Τουρκοκρατία. Αντιπροσωπευτικά δείγµατα εκτίθενται στο ναό του San Salvatore των Φραγκισκανών (15ος-17ος αι.).