Μυρωδιές, ήχοι και χρώματα από μια γιορτή βαθιά ελληνική
Αφιερώματα

Μυρωδιές, ήχοι και χρώματα από μια γιορτή βαθιά ελληνική

Η Κυριακή του Πάσχα είναι, για τους Έλληνες, κάτι πολύ περισσότερο από μια θρησκευτική εορτή. Είναι η κορύφωση μιας πορείας πίστης και παράδοσης, μια πανελλήνια γιορτή χαράς, συνάντησης και επανένωσης. Είναι η μέρα που η Ελλάδα γεμίζει μουσικές, μυρωδιές και γέλια, από την πιο μικρή αυλή μέχρι την πιο απόμακρη βουνοκορφή. Η μέρα που η οικογένεια γίνεται κοινότητα και η κοινότητα γιορτάζει την Ανάσταση του Χριστού, αλλά και την αναγέννηση της ίδιας της ζωής.

Από νωρίς το πρωί, τα κάρβουνα ανάβουν και οι σούβλες ετοιμάζονται. Ο οβελίας, το αρνί που σιγοψήνεται με υπομονή και επιμέλεια, είναι κάτι περισσότερο από φαγητό – είναι τελετουργία. Γύρω του στήνονται τα πρώτα πειράγματα, ανοίγουν τα πρώτα μπουκάλια κρασί, ακούγονται τα πρώτα παραδοσιακά τραγούδια. Οι άντρες αναλαμβάνουν το ψήσιμο, οι γυναίκες στρώνουν το τραπέζι με κάθε λογής καλούδια: τυρόπιτες, πασχαλινά κουλούρια, μαγειρίτσα που περίσσεψε από τη νύχτα, κόκκινα αυγά, κατσικάκι φούρνου, πράσινες σαλάτες με μυρωδικά της Άνοιξης.

Τα παιδιά τρέχουν γύρω από την αυλή, τσουγκρίζουν αυγά και γελούν δυνατά. Οι παππούδες διηγούνται πασχαλινές ιστορίες από παλιά, οι θείοι κάνουν τα ίδια κάθε χρόνο αστεία και οι επισκέπτες – συγγενείς ή φίλοι – γίνονται αυτόματα μέλη της παρέας. Το γλέντι αρχίζει το μεσημέρι και, σε πολλά χωριά, κρατά μέχρι το βράδυ – με λαούτα, κλαρίνα, βιολιά, τσαμπούνες και νησιώτικους σκοπούς.

Κάθε τόπος και το δικό του πασχαλινό έθιμο: στην Κέρκυρα, συνεχίζεται η ρίψη των πήλινων κανατιών («μπότηδων») από τα μπαλκόνια, για να σπάσει το κακό. Στην Κρήτη, το αρνί δεν σουβλίζεται, αλλά ψήνεται αντικριστό, με αλάτι και λεμόνι. Στην Ήπειρο, οι σούβλες εναλλάσσονται με γιορτινές χορτόπιτες και φρέσκα τυριά. Στην Κάρπαθο, το γλέντι συνοδεύεται από ρίμες, μαντινάδες και παραδοσιακές στολές. Στην Μάνη, οι νοικοκυρές ζυμώνουν την «λαμπροκουλούρα», ένα γλυκό ψωμί με κόκκινο αυγό στο κέντρο.

Το Πάσχα δεν είναι ίδιο για όλους – είναι όμως σημαντικό για όλους. Άλλοι θα το γιορτάσουν στο πατρικό τους, άλλοι στο εξοχικό, άλλοι θα μείνουν στην πόλη αλλά θα βγουν στο μπαλκόνι με την παρέα τους. Κάποιοι δεν θα σουβλίσουν, αλλά θα βάλουν το φούρνο να δουλέψει. Κάποιοι θα πάνε στην εξοχή, άλλοι θα μαζευτούν σε διαμερίσματα. Όπου κι αν βρίσκεσαι, όμως, η ψυχή του Πάσχα παραμένει η ίδια: μοιρασιά, συγχώρεση, χαρά.

Η Κυριακή του Πάσχα είναι η γιορτή που γεννά μνήμες. Θυμόμαστε τα παιδικά Πάσχα με τους παππούδες, τις φωτιές, τις κόκκινες λαμπάδες. Θυμόμαστε φίλους, χωριά, εδέσματα, γέλια που έμειναν μέσα μας. Είναι η μέρα που δεν χρειάζεται να προσποιηθείς – μόνο να είσαι παρών. Να τσουγκρίσεις το αυγό, να φας το κοκορέτσι, να τραγουδήσεις, να αγκαλιάσεις. Όλα τα άλλα είναι περιττά.

Το ελληνικό Πάσχα δεν είναι απλώς παράδοση. Είναι συναίσθημα. Είναι ταυτότητα. Και πάνω απ’ όλα, είναι η χαρά του να μοιράζεσαι.

ΠΡΟΣΘΕΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ