Στις 4 Φεβρουαρίου 1867, η Κεφαλονιά συγκλονίστηκε από έναν καταστροφικό σεισμό μεγέθους 7,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, που προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές και άφησε πίσω του εκατοντάδες νεκρούς. Η δόνηση, με επίκεντρο το Ληξούρι, ισοπέδωσε σχεδόν ολοκληρωτικά τη χερσόνησο της Παλικής και έγινε αισθητή σε ολόκληρο το Ιόνιο, καθώς και σε περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, της Ιταλίας και των Βαλκανίων.

Ο σεισμός που άλλαξε την ιστορία της Κεφαλονιάς

Ήταν τα ξημερώματα της 4ης Φεβρουαρίου όταν ο Εγκέλαδος χτύπησε ανελέητα την Κεφαλονιά. Η γη σείστηκε με πρωτοφανή ένταση, ξυπνώντας έντρομους τους κατοίκους, οι οποίοι έτρεχαν να σωθούν μέσα από τα γκρεμισμένα σπίτια τους. Οι κραυγές απόγνωσης ενώθηκαν με τον ήχο των καταρρέοντων κτιρίων και τις εκρήξεις που προκλήθηκαν από τη διάρρηξη των αποθηκών καυσίμων.

Η ισχύς του σεισμού ήταν τέτοια που ισοπέδωσε το μεγαλύτερο μέρος του Ληξουρίου και προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο Αργοστόλι. Τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια της εποχής δεν άντεξαν τη σφοδρότητα της δόνησης, με αποτέλεσμα ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα να μετατραπούν σε σωρούς ερειπίων. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι εκκλησίες της περιοχής, οι οποίες θεωρούνταν από τα πιο ανθεκτικά κτίσματα, υπέστησαν μεγάλες ζημιές ή καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Ο τραγικός απολογισμός

Ο σεισμός άφησε πίσω του 224 νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες, ενώ περισσότερα από 5.000 κτίρια είτε κατέρρευσαν είτε υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές. Οι επόμενες ημέρες βρήκαν τους επιζώντες να περιπλανιούνται ανάμεσα στα χαλάσματα, αναζητώντας αγαπημένα τους πρόσωπα και προσπαθώντας να βρουν καταφύγιο.

Η μετασεισμική δραστηριότητα που ακολούθησε διατήρησε τον τρόμο για μήνες, καθώς αρκετοί ισχυροί μετασεισμοί επιδείνωσαν την ήδη τραγική κατάσταση. Η έλλειψη πόσιμου νερού, τροφίμων και ιατρικής περίθαλψης επιβάρυνε την κρίση, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν ασθένειες και να ενταθεί το δράμα των σεισμοπαθών.

Η ανταπόκριση και η διεθνής βοήθεια

Η ελληνική κυβέρνηση, αν και ανέτοιμη για μια τέτοιας κλίμακας καταστροφή, προσπάθησε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πληγέντων. Στο πλευρό των κατοίκων της Κεφαλονιάς βρέθηκαν και οργανώσεις της ελληνικής διασποράς, που συγκέντρωσαν χρήματα και εφόδια για την ανακούφιση των πληγέντων. Διεθνή βοήθεια προσέφεραν επίσης χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία, στέλνοντας τρόφιμα και ιατρικό εξοπλισμό στο νησί.

Η καταστροφή αυτή αποτέλεσε αφορμή για τη λήψη μέτρων αντισεισμικής προστασίας στα Επτάνησα. Οι ειδικοί της εποχής άρχισαν να μελετούν τα αίτια του σεισμού και να προτείνουν τρόπους κατασκευής ανθεκτικότερων κτιρίων. Παρόλα αυτά, το νησί θα δοκιμαζόταν ξανά από ισχυρούς σεισμούς, με αποκορύφωμα αυτούς του 1953, που άλλαξαν ριζικά το πρόσωπο της Κεφαλονιάς.

Μια ιστορική υπενθύμιση

Ο σεισμός του 1867 αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της Ελλάδας και παραμένει μια σημαντική υπενθύμιση της σεισμικής δραστηριότητας της χώρας. Η Κεφαλονιά, με την ανθεκτικότητα και το πείσμα των κατοίκων της, κατάφερε να αναγεννηθεί μέσα από τα ερείπια και να συνεχίσει την πορεία της στο χρόνο. Ωστόσο, η μνήμη της τραγικής εκείνης ημέρας εξακολουθεί να ζει, υπενθυμίζοντας την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση και προετοιμασία απέναντι στις φυσικές καταστροφές.