Ο Παναγιώτης Μπούτος αποτελεί μία από τις πιο ελπιδοφόρες παρουσίες της ελληνικής ιατρικής έρευνας. Με σπουδές στην ιατρική και αφοσίωση στην επιστημονική καινοτομία, ο Μπούτος επιχειρεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε και αντιμετωπίζουμε τα πολυπαραγοντικά νοσήματα. Το όραμά του βασίζεται στην πεποίθηση ότι κάθε ασθένεια έχει μια «αόρατη αρχιτεκτονική» που, αν αποκωδικοποιηθεί, μπορεί να οδηγήσει σε στοχευμένες θεραπείες και εξατομικευμένη φροντίδα.
Το έργο ETIA – Η «αόρατη αρχιτεκτονική» των ασθενειών
Η καινοτόμος του έρευνα, με τίτλο ETIA (Explaining the Invisible Architecture of Complex Multifactorial Diseases), φιλοδοξεί να αποκαλύψει τη βαθύτερη αιτιολογία των σύνθετων νοσημάτων, όπως τα αυτοάνοσα ή τα ιδιοπαθή σύνδρομα.
Συνδυάζοντας τη γενετική και επιγενετική ανάλυση, τη μελέτη του μικροβιώματος, περιβαλλοντικούς και ψυχολογικούς παράγοντες, το ETIA δημιουργεί ένα πολύπλευρο μοντέλο κατανόησης της νόσου.
Η πρωτοτυπία του έργου βρίσκεται στην οπτικοποίηση των δεδομένων με τη βοήθεια γεωμετρικών μοντέλων, βασισμένων σε αρχές της φυσικής και της θεωρίας της σχετικότητας. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται η δυνατότητα στους γιατρούς και τους ερευνητές να «δουν» τη δομή της ασθένειας και να προσεγγίσουν τη θεραπεία από τη ρίζα και όχι από τα συμπτώματα.
Από την Ελλάδα στη διεθνή σκηνή
Το έργο του Μπούτου αναγνωρίστηκε πρόσφατα διεθνώς, όταν αναδείχθηκε νικητής στον διαγωνισμό Falling Walls Lab Greece, που πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα. Η επιτυχία αυτή του εξασφάλισε τη συμμετοχή του στον παγκόσμιο τελικό στο Βερολίνο, όπου θα διαγωνιστεί ανάμεσα σε φιναλίστ από περίπου εκατό χώρες.
Το Falling Walls Lab είναι εμπνευσμένο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και στοχεύει στην κατάρριψη “νοητών τειχών” στην επιστήμη και την κοινωνία. Από το 2009 έως σήμερα, αποτελεί σημείο συνάντησης πρωτοπόρων από όλο τον κόσμο.
Ο τελικός θα διεξαχθεί στις 7 Νοεμβρίου 2025, με όλους τους φιναλίστ να διαγωνίζονται ξανά για τον τίτλο «Breakthrough of the Year», μπροστά σε επιτροπή παγκόσμιου κύρους, με συμμετοχές Νομπελίστων και άλλων κορυφαίων επιστημόνων.
Η αποστολή πίσω από την επιστήμη
Για τον Παναγιώτη Μπούτο, η ιατρική δεν είναι απλώς επάγγελμα, αλλά αποστολή. Μέσα από το έργο του επιδιώκει να προσφέρει ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους που πάσχουν από ασθένειες χωρίς αποτελεσματική θεραπεία. Όπως έχει επισημάνει ο ίδιος, ένα από τα μεγαλύτερα «τείχη» που πρέπει να γκρεμιστούν στην ιατρική είναι η καθυστερημένη ή λανθασμένη διάγνωση.
Το ETIA στοχεύει ακριβώς εκεί: στη δημιουργία ενός εργαλείου που θα βοηθά τους γιατρούς να εντοπίζουν τα πραγματικά αίτια κάθε ασθένειας, ανοίγοντας τον δρόμο για θεραπείες που θα είναι πιο αποτελεσματικές, λιγότερο επεμβατικές και περισσότερο ανθρώπινες.
Το μέλλον της έρευνας
Η ομάδα του Μπούτου προετοιμάζει τώρα την εφαρμογή της μεθοδολογίας του σε πραγματικές ομάδες ασθενών, με στόχο την επικύρωση των αποτελεσμάτων και τη μεταφορά τους στην κλινική πράξη. Αν το εγχείρημα πετύχει, μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής για την παγκόσμια ιατρική κοινότητα.
Η έρευνά του αγγίζει νοσήματα που επηρεάζουν τουλάχιστον το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού, αποδεικνύοντας ότι η επιστήμη μπορεί να γίνει εργαλείο ζωής και κοινωνικής αλλαγής.