Η Κατερίνα Γώγου έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό από τους αβανταδόρικους ρόλους του αφελούς και ανέμελου κοριτσιού στις κινηματογραφικές επιτυχίες της εποχής της. Όμως λίγοι γνώριζαν, μέχρι να ξεδιπλώσει το ποιητικό της ταλέντο, τι πραγματικά έκρυβε η ψυχή της.
Από την οθόνη στη ζωή
Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940 και μεγάλωσε σε μια δύσκολη εποχή, με τον εμφύλιο να σημαδεύει τα παιδικά της χρόνια. Από μικρή έδειξε έφεση στην τέχνη και στα 12 της βρέθηκε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Στον κινηματογράφο μπήκε τη δεκαετία του ’60 και γρήγορα ξεχώρισε για την παρουσία της στις ταινίες της Φίνος Φιλμ, όπου συνήθως ενσάρκωνε την αυθόρμητη, χαριτωμένη κοπέλα.
Ταινίες όπως «Μια τρελή τρελή οικογένεια» (1965), «Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο» (1969) και «Μαριχουάνα στοπ!» (1971) την καθιέρωσαν στη συνείδηση του κοινού. Το κοινό γελούσε μαζί της, αλλά εκείνη κουβαλούσε μια βαριά εσωτερική μελαγχολία.
Η γυναίκα πίσω από την εικόνα
Παρά τις επιτυχίες, η Γώγου δεν έβρισκε ικανοποίηση στον κινηματογράφο. Σταδιακά απομακρύνθηκε από τις ελαφρές ταινίες και στράφηκε σε πιο πολιτικοποιημένες αναζητήσεις. Η δικτατορία της Χούντας και η μετεμφυλιακή ατμόσφαιρα την σημάδεψαν, εντείνοντας την ανησυχία και την αντίδρασή της.
Η προσωπική της ζωή ήταν γεμάτη εντάσεις. Παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη Παύλο Τάσιο, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη, τη Μυρτώ. Ο γάμος τους δεν κράτησε πολύ, αλλά η κόρη της αποτέλεσε σημείο αναφοράς στην ποίησή της.
ο 1977 τιμήθηκε με βραβείο α’ γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία της στο «Βαρύ Πεπόνι» ενώ επτά χρόνια μετά, το 1984 έλαβε το βραβείο β’ γυναικείου ρόλου στην ταινία του Αντρέα Θωμόπουλου «Όστρια ή το τέλος του παιγνιδιού», όπου είχε συνυπογράψει το σενάριο.
Το 1980 ο τότε σύζυγος της Παύλος Τάσιος γυρίζει την ταινία «η Παραγγελιά» Η Κατερίνα Γώγου κάνει μια ανατριχιαστική και σπαρακτική εμφάνιση ως αφηγήτρια στο έργο, το οποίο απαγγέλλει ποιήματα από τις συλλογές της «Ιδιώνυμο» και «Τρια κλικ αριστερά».
«Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα στα χέρια σας. Στο λαιμό σας. Οι φίλοι μου…»
Η ποίηση ως κραυγή
Η Κατερίνα Γώγου έκανε τη μεγάλη ανατροπή όταν το 1979 εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Τρία κλικ αριστερά». Το βιβλίο γνώρισε τεράστια επιτυχία, που ξεπέρασε τα σύνορα της λογοτεχνίας, καθώς μίλησε κατευθείαν στη νεολαία της εποχής. Ήταν μια ωμή, επαναστατική ποίηση, γεμάτη οργή και πίκρα, αλλά και αγάπη για την ελευθερία.
«Ξέρω πως ποτέ δεν σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο στόχος. Το νου σου ε;»
Η φωνή της Γώγου ήταν διαφορετική: έσπασε το λογοτεχνικό κατεστημένο, έφερε στους στίχους της τους δρόμους των Εξαρχείων, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την πολιτική βία. Οι επόμενες συλλογές της, όπως «Το ξύλινο παλτό» (1982) και «Αντιγόνη» (1985), συνέχισαν την ίδια πορεία.
«Δεν μετανιώνω» – Μια ζωή σε ρήξη
Η ίδια έλεγε:
«Δεν μετανιώνω για τίποτα. Ό,τι έκανα, το έκανα γιατί έτσι το ένοιωθα. Κι αν γύριζα πίσω, πάλι τα ίδια θα έκανα».
Αυτή η φράση συνοψίζει τη στάση ζωής της.
Η Γώγου έγινε σύμβολο μιας γενιάς που έψαχνε απαντήσεις. Μέσα από τα ποιήματά της, τα οποία συχνά απήγγειλε με μουσικό χαλί σε συναυλίες και εκδηλώσεις, εξέφρασε την απόγνωση αλλά και την ακατανίκητη δύναμη της ελπίδας.
Ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς της στίχους ήταν:
«Αν είσαι αυτό που δεν αντέχω, να το θυμάσαι. Αν είσαι αυτό που δεν μπορώ, να το θυμάσαι. Εγώ δεν είμαι αυτό που θέλεις…»
Η τραγική έξοδος
Παρά τη δύναμη της γραφής της, η προσωπική της μάχη με την κατάθλιψη και την απογοήτευση υπήρξε αδυσώπητη. Στις 3 Οκτωβρίου 1993 η Κατερίνα Γώγου έβαλε τέλος στη ζωή της, σε ηλικία μόλις 53 ετών, αφήνοντας πίσω της μια ανεκπλήρωτη υπόσχεση και μια ανυπέρβλητη σφραγίδα.
Η Κατερίνα Γώγου παραμένει μέχρι σήμερα μια από τις πιο εμβληματικές μορφές της νεοελληνικής ποίησης. Η ποίησή της εξακολουθεί να συγκινεί, να εμπνέει και να τραγουδιέται. Οι στίχοι της έχουν μελοποιηθεί, οι φωνές της νεολαίας τους έχουν κάνει συνθήματα, και τα βιβλία της διαβάζονται ακόμη ως μανιφέστα μιας ψυχής που δεν βολεύτηκε ποτέ.
Ήταν το ανέμελο κορίτσι της οθόνης που αποδείχθηκε η πιο ανήσυχη και αληθινή φωνή της γενιάς της.
