Η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), στο πλαίσιο των ερευνητικών της δραστηριοτήτων, με χρήση τεχνολογιών αιχμής, ανέπτυξε πρόσφατα καινοτόμο μεθοδολογία, την τροφομετρία, η οποία επιτρέπει για πρώτη φορά τον ακριβή ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό των συστατικών υγρών/στερεών τροφίμων και συμπληρωμάτων διατροφής.

Μέσω της τροφομετρίας, ερευνητές του ΙΙΒΕΑΑ ανέλυσαν το κατεξοχήν εθνικό μας προϊόν, την ελληνική φέτα, με σκοπό να αποκρυπτογραφηθεί, για πρώτη φορά σε μοριακό επίπεδο, το περιεχόμενο, η αξία και οι διατροφικές ιδιότητές της. Οι ερευνητές Δρ. Γεώργιος Τσάγκαρης και Δρ. Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, ανέλυσαν με φασματογράφους μάζας υψηλής ευκρίνειας πληθώρα αντιπροσωπευτικών δειγμάτων από όλα τα μέρη της Ελλάδας που παράγουν φέτα «Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» (ΠΟΠ), επιδιώκοντας την ταυτοποίηση όλων των πρωτεϊνών και πεπτιδίων που περιέχουν.

Διαπιστώθηκε ότι η φέτα ΠΟΠ από όλες τις περιοχές της χώρας μας περιέχει συνολικά 489 διαφορετικές πρωτεΐνες, γεγονός που την καθιστά ένα από τα πλουσιότερα σε πρωτεΐνες είδη τυριού παγκοσμίως. Οι 489 αυτές πρωτεΐνες αποτελούν την «ταυτότητα» της ελληνικής φέτας και ανήκουν σε διάφορες ομάδες βιολειτουργικών πρωτεϊνών. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, με αντιμικροβιακή δράση, καθώς και πρωτεΐνες που ελέγχουν το μικροβίωμα του εντέρου.

Ταυτοποιήθηκαν επίσης πολλές πρωτεΐνες που σχετίζονται με βιταμίνες, όπως τη D που ευθύνεται για την μεταφορά ασβεστίου στα οστά, τη βιταμίνη B12 υπεύθυνη για τη μεταφορά και την πρόσληψη σιδήρου, καθώς και άλλων λειτουργικών ιχνοστοιχείων. Στην ελληνική φέτα ΠΟΠ ανιχνεύθηκαν επίσης πρωτεΐνες που συνδέονται με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, τη λειτουργία των νεφρών, καθώς και πρωτεΐνες για τον μεταβολισμό της χοληστερίνης και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Πέραν της απόδειξης της υψηλής διατροφικής αξίας της ελληνικής φέτας ΠΟΠ, με βάση τα ευρήματα της έρευνας αναπτύχθηκε μία νέα μέθοδος για την ιχνηλασιμότητα του χρησιμοποιούμενου γάλακτος, τον προσδιορισμό της ύπαρξης νοθείας σε αυτή, το διαχωρισμό της από παρεμφερή προϊόντα και, τελικά, την ταυτοποίηση της προέλευσης της φέτας ως αποκλειστικά ελληνικού προϊόντος ονομασίας προελεύσεως. Τα αποτελέσματα της εργασίας αυτής (Feta cheese proteins: Manifesting the identity of Greece׳s National Treasure) δημοσιεύθηκαν πρόσφατα σε διεθνές περιοδικό.

Η τροφομετρία, η οποία εφαρμόζεται κατ’ αποκλειστικότητα στο ΙΙΒΕΑΑ και αφορά στο σύνολο των μεθόδων φασματομετρίας μάζας, που οδηγούν στην ταυτοποίηση του συνόλου των πρωτεϊνών, πεπτιδίων, μεταβολιτών, λιπιδίων και όλων των άλλων ομάδων μορίων ενός τροφίμου, τα οποία συνδυαζόμενα δημιουργούν το «τροφομετρικό αποτύπωμά» του. Αυτό είναι μοναδικό για κάθε τρόφιμο, όπως είναι και το γενετικό προφίλ DNA στους ανθρώπους. 

Η τροφομετρία μπορεί να εφαρμοστεί περαιτέρω σε όλα τα είδη των τροφίμων, περιλαμβανομένων των υγρών, των στερεών, των τροφίμων ζωικής ή φυτικής προέλευσης, των γαλακτοκομικών προϊόντων, των συμπληρωμάτων διατροφής κ.λπ. προσδιορίζοντας με ακρίβεια τα Προϊόντα Ανωτέρας Ποιότητας (ΠΑΠ) που έχουν ευεργετικές δράσεις για την υγεία του ανθρώπου, τη γεωγραφική προέλευση κάθε τροφίμου (ελληνικό, ΠΟΠ, προϊόν γεωγραφικής ένδειξης-ΠΓΕ, εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν-ΕΠΙΠ), καθώς και τα βιολειτουργικά τρόφιμα.