Οι γαλαξίες είναι μαγευτικοί, περιστρεφόμενοι τροχοί των αστεριών; Όχι στην περίπτωση των γαλαξιών που μοιάζουν με άτρακτο, τους οποίους μελετά η Αθανασία Τσάτση από το Ινστιτούτο Αστρονομίας του Max Planck και οι συνεργάτες της. Χρησιμοποιώντας την έρευνα CALIFA, οι αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι αυτοί οι λεπτοκαμωμένοι γαλαξίες, οι οποίοι περιστρέφονται κατά μήκος του μακρύτερου άξονα τους, είναι πολύ πιο συνηθισμένοι από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Τα νέα δεδομένα επέτρεψαν στους αστρονόμους να δημιουργήσουν ένα μοντέλο για το πώς σχηματίστηκαν πιθανότατα αυτοί οι ασυνήθιστοι γαλαξίες, δηλαδή από ένα ειδικό είδος συγχώνευσης δύο σπειροειδών γαλαξιών.

Οι περισσότεροι γαλαξίες στο σύμπαν είναι ελλειπτικοί ή σπειροειδείς, υπάρχουν όμως και μερικοί πολύ πιο σπάνιοι, που έχουν σχήμα πούρου. Έως τώρα είχαν βρεθεί μόνο 12 τέτοιοι, αλλά μια ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής μια Ελληνίδα ερευνήτρια ανακάλυψαν άλλους οκτώ, ανεβάζοντας πλέον σε 20 το συνολικό αριθμό τους. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Αθανασία Τσάτση, μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Ινστιτούτου Αστρονομίας Μαξ Πλανκ στη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής Astronomy & Astrophysics.

Η ανακάλυψη ακόμη οκτώ «πούρων», που περιστρέφονται σαν αδράχτια γύρω από τον επιμήκη άξονά τους, δείχνει ότι το εν λόγω είδος γαλαξιών είναι λιγότερο σπάνιο από ό,τι νόμιζαν έως τώρα οι αστρονόμοι. Τα νέα ευρήματα επέτρεψαν στους επιστήμονες να δημιουργήσουν ένα νέο μοντέλο για το πώς πιθανώς δημιουργήθηκαν αυτοί οι ασυνήθιστοι γαλαξίες, μάλλον από μια ειδικού τύπου συγχώνευση δύο σπειροειδών γαλαξιών που προϋπήρχαν.

Δεδομένης της υψηλής ποιότητας των δεδομένων τους, οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να προτείνουν μια εύλογη εξήγηση για το πώς δημιουργούνται. Γενικά, οι γαλαξίες αναπτύσσονται όταν συγχωνεύονται με άλλους γαλαξίες. Αρκετές συγχωνεύσεις με μικρότερους γαλαξίες έχουν καταστήσει το δικό μας Γαλαξία, τον εντυπωσιακό δίσκο που είναι σήμερα. Για να δημιουργηθεί μια κοσμική άτρακτο, δύο μεγάλοι δίσκοι γαλαξιών πρέπει να συγκρουστούν σε ορθές γωνίες.

Ο μηχανισμός αυτός προτάθηκε από την Αθανασία Τσάτση και τους συνεργάτες της για να εξηγήσει τις πρόσφατες ανακαλύψεις γαλαξιών αυτού του είδους με την έρευνα CALIFA. Καθώς οι γαλαξίες αρχίζουν να αλληλεπιδρούν μέσω της βαρυτικής έλξης, ένας από αυτούς σχηματίζει μια ράβδο: μια επιμήκη δομή κοντά στο κέντρο. Αυτή η ράβδος παίρνει σχήμα που μοιάζει με πούρο, ενώ τα περιπλανώμενα αστέρια του άλλου γαλαξία εμπλέκουν τον συγχωνευμένο γαλαξία με τη γενική αίσθηση της περιστροφής του. Τα αποτελέσματα είναι ένα ενδιαφέρον κομμάτι του παζλ, εξηγώντας ένα πιθανό σενάριο σχηματισμού για ένα ασυνήθιστο, αλλά όχι τόσο σπάνιο είδος γαλαξία.