Οι επιστήμονες των δύο ανιχνευτών LIGO στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν για τρίτη φορά βαρυτικά κύματα από το διάστημα, τα οποία όπως και στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις εκτιμάται ότι προέρχονται από δύο συγκρουόμενες μαύρες τρύπες που συγχωνεύθηκαν σε μία μεγαλύτερη. Στην διεθνή ερευνητική ομάδα συμμετέχουν 8 Έλληνες επιστήμονες και όπως ανακοίνωσαν, οι δύο ανιχνευτές στη Λουιζιάνα και την Ουάσιγκτον εντόπισαν για τρίτη φορά “ρυτιδώσεις” στο χωροχρονικό συνεχές, την ύπαρξη των οποίων είχε προβλέψει ο Άλμπερτ Αϊνστάιν από το 1915.

Η τρίτη ανίχνευση έγινε στις 4 Ιανουαρίου 2017 και αφορούσε διαταραχές που προκλήθηκαν από τη συγχώνευση δύο μελανών οπών, με μάζες 31 και 19 φορές μεγαλύτερη από την ηλιακή. Δεν πρόκειται για την ελαφρύτερη πηγή βαρυτικών κυμάτων που έχει εντοπίσει το πείραμα, αφού η δεύτερη ανίχνευση τον Δεκέμβριο του 2015 είχε να κάνει με δύο μελανές οπές με μάζες 14 και 8 φορές μεγαλύτερη από την ηλιακή. Ωστόσο, πρόκειται για την πιο μακρινή συγχώνευση μελανών οπών που έχει καταγράψει το Advanced LIGO. Κι αυτό γιατί το συγκεκριμένο ζεύγος από μαύρες τρύπες βρίσκεται κατά μέσο σε απόσταση 2,8 δισ. ετών φωτός – από 1,6 έως 4,3 έτη φωτός. Θεωρητικά, οποιοδήποτε σώμα κινείται προκαλεί την εκπομπή βαρυτικών κυμάτων, τα οποία διαδίδονται με την ταχύτητα του φωτός. Ωστόσο, πρέπει να είναι σώματα τεράστιας μάζας ή πολύ βίαια φαινόμενα, όπως ο στροβιλισμός δύο μελανών οπών με ολοένα μικρότερη απόσταση μέχρι να συγκρουστούν, για να έχουν οι διαταραχές τέτοια ένταση ώστε να μπορούν να ανιχνευθούν. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, άλλωστε, η παραμόρφωση που προκαλούν είναι περίπου 1000 φορές μικρότερες από τη διάμετρο ενός πρωτονίου.

Οι 8 Έλληνες ερευνητές είναι:

• H Βίκυ Καλογερά, καθηγήτρια αστροφυσικής του Πανεπιστημίου Northwestern του Σικάγο
• O αναπληρωτής καθηγητής Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης από το ΜΙΤ
• O  μεταδιδακτορικός ερευνητής Αντώνης Κοντός επίσης από το ΜΙΤ
• O διδακτορικός ερευνητής Μιχάλης Αγάθος από το Εθνικό Ινστιτούτο Υποατομικής Φυσικής Ολλανδίας-πείραμα Virgo
• H Μαίρη Σακκελαριάδου από το King’s College
• O Ανδρέας Μελάτος από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης
• Ο Κωνσταντίνος Χατζηιωάννου από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου
• Ο Κ. Μαρκάκης

“Οι ανιχνεύσεις μας που μπορούν να μετρηθούν στο ένα χέρι, μέχρι στιγμής έχουν αποκαλύψει έναν ενδιαφέροντα πληθυσμό μαύρης τρύπας που δεν γνωρίζαμε ότι υπήρχε μέχρι σήμερα”, δήλωσε η Βίκυ Καλογερά, η οποία διεξάγει έρευνα σχετικά με τους διπλούς ανιχνευτές LIGO, που βρίσκονται στις ΗΠΑ.

“Τώρα έχουμε τρία ζεύγη μαύρων τρυπών, κάθε ζευγάρι που τελειώνει τον “χορό του θανάτου” σε εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια σε μερικές από τις πιο ισχυρές εκρήξεις του σύμπαντος. Στην αστρονομία, λέμε ότι με τρία αντικείμενα του ίδιου τύπου, έχουμε μια τάξη. Έχουμε έναν πληθυσμό και μπορούμε να κάνουμε ανάλυση” συμπληρώνει.

Η τρίτη ανίχνευση περιγράφεται στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Physical Review Letters.