Από τη Χίο στο απέραντο του Διαστήματος
Ο Δρ Σταμάτιος Μ. Κριμιζής έχει στο ενεργητικό του μια μακροχρόνια και διακεκριμένη καριέρα σαν εκπαιδευτικός και πρωτοπόρος ερευνητής με πειράματα στα σπουδαιότερα διαστημικά προγράμματα των Η.Π.Α. καθώς και της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Τα ενδιαφέροντά του Σταμάτη Κριμιζή περιλαμβάνουν το γήινο περιβάλλον, τη μαγνητόσφαιρα της Γης, τον Ήλιο, τη διαπλανητική ύλη, τις πλανητικές μαγνητόσφαιρες και άλλα αντικείμενα αστροφυσικού ενδιαφέροντος. Έχει εργαστεί ως επικεφαλής ερευνητής (Principal Investigator) ή συνεργάτης (Co-Investigator) της NASA και ESA με όργανα σε 21 διαστημικές αποστολές προς όλους τους πλανήτες, συμπεριλαμβανομένου και του Πειράματος Ανίχνευσης Φορτισμένων Σωματιδίων Χαμηλών Ενεργειών (Low Energy Charged Particle-LECP-Experiment), των διαστημοπλοίων Voyager 1 και 2.
Σήμερα είναι συνεργάτης ερευνητής στο Proba-3 ASPIICS όργανο του ESA, στην αποστολή JUICE στον Δία, και το πείραμα Solar Probe Plus EPI-Lo της NASA. Μοναδική επίτευξή του παγκοσμίως είναι ότι όργανά του έχουν εξερευνήσει όλους τους πλανήτες.
Γεννήθηκε στο Βροντάδο της Χίου. Εκεί τελείωσε Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Γιος Έλληνα μετανάστη που πηγαινοερχόταν στην Αμερική, μετά το θάνατο του πατέρα του πήγε στην Αμερική όπου και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, απ` όπου έλαβε το πτυχίο της φυσικής το 1961 και στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, όπου υπό την καθοδήγηση του J. A. Van Allen, που ανακάλυψε τις ραδιενεργούς ζώνες Βάναλλεν γύρω από τη γη, απόκτησε Μαστερς και Διδακτορικό στη φυσική το 1963 και 1965 αντίστοιχα.
Η διδακτορική διατριβή του Δρ Κριμιζή πάνω στο μοντέλο διάδοσης των πρωτονίων προερχομένων από τις εκλάμψεις του ήλιου (Krimigis, s. m., Interplanetary diffusion model for the time behavior of intensity in a solar cosmic ray event, J. Geophys. Res. 70, 2943-2960, 1965) ήταν η πρώτη μελέτη που ερμήνευσε τη διαπλανητική διάδοση των πρωτονίων μέσα από μια διαδικασία διάχυσης και έγινε γνωστή σαν «το μοντέλο Κριμιζή» στην ανάπτυξη του θέματος για τις επόμενες δυο δεκαετίες. Αμέσως μετά την απόκτηση του διδακτορικού του διπλώματος, ο Δρ Κριμιζής προσελήφθη σαν επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Αϊόβα, όπου δίδαξε για τρία χρόνια. Από το 1972 προήχθη στη βαθμίδα του ισότιμου καθηγητή στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.
Σαν μεταπτυχιακός ακόμα φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, ο Δρ Κριμιζής εξελέγη από τη NASA σαν συνερευνητής του Van Allen για το πείραμα του Πανεπιστημίου που εστάλη με το διαστημόπλοιο Mariner 4, που ήταν η πρώτη τότε αποστολή στον Άρη. Ο ίδιος επινόησε, σχεδίασε και κατασκεύασε τον πρώτο μετρητή στερεάς κατάστασης που εστάλη ποτέ στο διάστημα. Συμπτωματικά, το ερευνητικό όργανο του Mariner 4, εκτός από τη μελέτη των στοιχείων στην περιοχή του Άρη, ανακάλυψε την εκτόξευση ηλεκτρονίων υψηλής ενεργείας στις εκλάμψεις του ηλίου (Van Allen, J. A. and S. M. Krimigis, Impulsive Emission of ~40 kev electronics from the sun, J. Geophys. Res., 70, 5737-5751, 1966), ένα φαινόμενο που έκτοτε χρησιμοποιείται κατά κανόνα στην εξερεύνηση της απελευθέρωσης ηλιακής ενεργείας μέσω ακτίνων Χ και μικροκυμάτων.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Δρ Κριμιζής συνέλαβε την ιδέα ενός διαστημικού πειράματος που θα εξερευνούσε τις πηγές των ραδιενεργών πηγών της γης. Το πείραμα έγινε γνωστό σαν AMPTE (Active Magnetospheric Particle Tracer Explorers) και τελικά εξελίχθηκε σε μια διεθνή συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ, Γερμανίας και Αγγλίας. Ο Δρ Κριμιζής ήταν ο ιθύνων (Principal Investigator) της ομάδας των ΗΠΑ.
Η επιστημονική προσφορά του Δρ Κριμιζή έχει αναγνωριστεί από πολλούς επιστημονικούς οργανισμούς όπως την Αμερικανική Εταιρεία Φυσικής (American Physical Society), που τον εξέλεξε Διακεκριμένο Μέλος (Fellow) για εξαιρετική προσφορά στην καταγραφή και ερμηνεία του πλάσματος στις μαγνητόσφαιρες των πλανητών και στην ηλιόσφαιρα, το 1983, όπως και στην Αμερικανική Γεωφυσική Ένωση (ACU), to 1980. Έχει βραβευθεί από τη Διεθνή Ακαδημία Αστροναυτών και την Ακαδημία AHEPA το 1994. Στο Παγκόσμιο Διαστημικό Συνέδριο του 2002 του παρεδόθη το Βραβείο Διαστημικών Επιστημών COSPAR , την υψίστη τιμητική διάκριση που η παγκόσμια διαστημική επιστημονική κοινότητα έχει δώσει.
Το 1993 εξελέγη μέλος της Διεθνούς Αστροναυτικής Ακαδημίας (International Academy of Astronautics), είναι συνεργαζόμενο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, έχει τιμηθεί από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με τον Χρυσό Σταυρό του Φοίνικα και βραβεύθηκε επίσης από το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο.
- Το 1979 η Διεθνής Αστροναυτική Ένωση (International Astronautical Union) έστειλε το δικό του όνομα στον ουρανό, μετονομάζοντας τον Αστεροειδή 1979 UH, σε 8323 KRIMIZIS.
- Είναι ο μόνος επιστήμονας στον κόσμο, ο οποίος με τα όργανα που έχει σχεδιάσει έχει εξοπλίσει διαστημικά σκάφη σε αποστολές στους οκτώ από τους εννέα πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.
Είχε επιλεγεί το 2018 ως πρόεδρος του νεοσυσταθέντος Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού, από όπου και παραιτήθηκε τον Απρίλιο του 2018 με ανοιχτή επιστολή.
«Υπό τη σκιά εξαιρετικά δυσάρεστων εξελίξεων σε ό,τι αφορά στη λειτουργία του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ) και τη δική μου συμμετοχή ως Προέδρου, αισθάνομαι την ανάγκη να ανακοινώσω δημοσίως την παραίτησή μου από το εν λόγω αξίωμα και να ενημερώσω με την αρμόζουσα υπευθυνότητα για τους λόγους που την κατέστησαν αναγκαία.
Με επιστολή μου στον κ. Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης στις 16/4/2018 παραιτήθηκα από την Προεδρία του ΕΛΔΟ μετά από μόλις 4 εβδομάδες παραμονής και 3 συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου. Οι λόγοι που με οδήγησαν στη δυσάρεστη αυτή απόφαση εκτιμώ ότι είναι μάλλον εύκολο να γίνουν κατανοητοί.
Προτεραιότητα για εμένα ήταν και παραμένει το καλό της χώρας. Η ανάγκη ίδρυσης διαστημικής υπηρεσίας στην Ελλάδα ήταν επιτακτική τα τελευταία 30 χρόνια και η κυβερνητική πρωτοβουλία επικροτήθηκε από την επιστημονική και τεχνολογική κοινότητα, καθώς και τους φίλους της Ελλάδος στο εξωτερικό.
Ομολογουμένως, η δομή και οι αρχές λειτουργίας του ΕΛΔΟ που αρχικά προτείναμε (άνοιξη του 2017) με την άτυπη ομάδα εργασίας στην οποία ήμουν συντονιστής κατόπιν προσκλήσεως του κ. Υπουργού, ήταν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Κάποιες ατέλειες που είχαν επισημανθεί με σχετικό υπόμνημα στο νομοσχέδιο που τελικά απετέλεσε τον ιδρυτικό νόμο του ΕΛΔΟ (ν. 4508/2017), ήταν αντιμετωπίσιμες όπως με διαβεβαίωνε ο κ. Υπουργός. Ωστόσο, Υπουργικές Αποφάσεις που ακολούθησαν, (Υπ. Απ. 3095/2018, Αρ. ΦΕΚ 915, 15/3/2018) πρακτικά ακύρωσαν το λόγο ύπαρξης του ΕΛΔΟ, καθιστώντας τον μια μη αξιόπιστη γραφειοκρατική δομή που θα μπορούσε να γίνει υποχείριο οποιουδήποτε πολιτικού προϊστάμενου».
Διαβάστε επίσης:
Το Εθνικό Μουσείο Αεροπορίας και Διαστήματος των ΗΠΑ τίμησε τον Σταμάτη Κριμιζή
Νέα διεθνής διάκριση για τον Σταμάτη Κριμιζή από τη Διεθνή Ακαδημία Αστροναυτικής
Οι Έλληνες που συμμετείχαν στην αποστολή του διαστημικού σκάφους Cassini
Ανώτατη διάκριση για 3 Έλληνες επιστήμονες
Το Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού της Διασποράς τιμά τον Σταμάτη Κριμιζή
Dina madianou
-02/10/2015 3:34 μμ
Συγχαρητηρια Μας κανει υπεριφανους και χαιρομαστε που είναι από την Χιομας
Φώτης Μανωλιος
-12/04/2017 1:40 μμ
Ευχαριστώ τον κ. Κριμιτζη για την προσφορά του στην επιστήμη. Πρέπει να υπάρχουν πολλοί Ελληνες, που μας τιμούν διεθνώς.
Γιούλη Καρουσάκη
-04/05/2017 10:57 μμ
Δεν κατάγομαι από την Χίο αλλά έχω παντρευτεί Χιώτη και είμαι περήφανη γιαυτό !! Τον τραγουδιστή Κώστα Καρουσάκη από τον Άη- Γιώργη τον Συκούση . Έχουν μία τάση για την εξερεύνηση του άγνωστου και με ο,τι καταπιαστούν το φέρνουν εις πέρας και με επιτυχία 100%. Σε όποιο μέρος του κόσμου και να πας θα συναντήσεις Χιώτες και μάλιστα οι περισσότεροι είναι καταξιωμένοι ,πλούσιοι,διάσημοι σε όποιο τομέα και αν ασχολούνται.
Το μυαλό τους δουλεύει με ”χίλια” ας μου επιτραπεί η έκφραση,είναι καλοί έμποροι , πρώτα ακούν χωρίς να μιλούν και μετά πράττουν . το μότο τους στο εμπόριο είναι ”σπίτι όσο χωρείς και χωράφι όσο θωρείς” και το χωράφι του Dr Κριμιζη είναι απέραντο και άκρως ενδιαφέρον . Ευχαριστούμε Dr , είστε μοναδικός όπως η μαστίχα που μυρίζατε στο τόπο που γεννηθήκατε!!!
Κωνσταντίνος Δεληδημητρίου
-08/05/2018 6:12 μμ
Πάντα επιτυχίες Κύριε Κριμιζή
Kostadino Tsavaris
-16/12/2019 2:05 πμ
I am very proud to read your story on your achievement May the Lord Bless you always, would love to meet u one day!!!
Vasiliki Kostou
-07/03/2022 9:00 πμ
Οι μόνοι λόγοι που με κάνουν περήφανη ως Ελληνίδα του σήμερα, ζουν και διαπρέπουν στο εξωτερικό.
Την αγάπη & το θαυμασμό μου στον αξιότιμο Σταμάτη Κριμιζή!
Μεγάλος & Ταπεινός ως γνήσιος Έλλην….