
Ο μεγάλος μαθηματικός που φώτισε την επιστήμη και τον πολιτισμό
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες επιστήμονες του 20ού αιώνα και μία από τις πιο φωτεινές προσωπικότητες στον χώρο των μαθηματικών παγκοσμίως. Η συμβολή του στις επιστήμες, η σύνδεσή του με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, αλλά και η αφοσίωσή του στην ελληνική παιδεία, τον καθιστούν μοναδικό πνευματικό κεφάλαιο για την Ελλάδα και την παγκόσμια κοινότητα.
Γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1873 από οικογένεια Ελλήνων διπλωματών. Μεγάλωσε σε πολυπολιτισμικό περιβάλλον, με επιρροές από την Ευρώπη και τη Μικρά Ασία. Σπούδασε μαθηματικά και φυσική στο Βερολίνο, το Γκέτινγκεν και το Μόναχο, ενώ δίδαξε ως καθηγητής σε σημαντικά πανεπιστήμια της Γερμανίας, όπως το Μόναχο, το Βερολίνο και τη Λειψία.
Το επιστημονικό του έργο είναι τεράστιο: συνέβαλε καθοριστικά στην Ανάλυση, στη Θεωρία Μέτρου και στις Μεταβολές, ενώ ανέπτυξε τη δική του εκδοχή στη διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας, γεγονός που τον έφερε σε επιστημονικό διάλογο με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν. Ο Αϊνστάιν, μάλιστα, εκτιμούσε βαθύτατα τον Καραθεοδωρή και πολλές φορές αναφερόταν σε αυτόν με θαυμασμό, αποκαλώντας τον «πραγματικό μαθηματικό».
Ο Καραθεοδωρή δεν ήταν όμως μόνο ένας θεωρητικός. Είχε βαθιά πίστη στην εφαρμοσμένη γνώση και τη δύναμη της εκπαίδευσης. Το 1919, κατόπιν πρόσκλησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, ανέλαβε τον σχεδιασμό και την οργάνωση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης. Το όραμά του ήταν η δημιουργία ενός σύγχρονου ελληνικού πανεπιστημίου στην καρδιά της Ιωνίας, που θα συνδύαζε τη γνώση με τον πολιτισμό και την εθνική αναγέννηση. Δυστυχώς, η καταστροφή της Σμύρνης το 1922 δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση αυτού του οράματος. Παρ’ όλα αυτά, τα αρχεία του και το έργο του για το πανεπιστήμιο της Σμύρνης παραμένουν ως τεκμήρια ενός μεγάλου ονείρου.
Μιλούσε άπταιστα πολλές γλώσσες και υπήρξε πάντοτε περήφανος για την ελληνική του καταγωγή. Αν και είχε τη δυνατότητα να σταδιοδρομήσει αποκλειστικά στο εξωτερικό, συχνά προσέφερε τις υπηρεσίες του στην Ελλάδα και συμβούλευε την ελληνική πολιτεία σε θέματα εκπαίδευσης και επιστημονικής πολιτικής.
Πέθανε το 1950 στη Γερμανία, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο συγγραφικό έργο και μία ακτινοβολία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το όνομά του φέρουν αίθουσες, εκπαιδευτικά ιδρύματα και επιστημονικά βραβεία, ενώ η επιστημονική του κληρονομιά διδάσκεται ακόμη στα πανεπιστήμια όλου του κόσμου.
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή δεν υπήρξε απλώς ένας μεγάλος επιστήμονας. Ήταν ο άνθρωπος που πίστεψε ότι η επιστήμη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο όταν συνδυάζεται με ήθος, παιδεία και όραμα. Και αυτό ακριβώς τον κάνει διαχρονικά επίκαιρο.