Μια μαθηματική ιδιοφυΐα κι ένα από τα πιο λαμπρά μυαλά στον κόσμο
Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, επίκουρος καθηγητής στο ΜΙΤ, είναι ο επιστήμονας που έλυσε, μέσα σε έναν χρόνο, τον γρίφο του Νας (John Forbes Nash), την εξίσωση που επί 60 χρόνια προσπαθούσαν να λύσουν όλοι οι μαθηματικοί του κόσμου χωρίς αποτέλεσμα. Για τη διατριβή του αυτή έχει τιμηθεί από τη Διεθνή Ένωση Θεωρίας Παιγνίων, με το βραβείο Πληροφορικής και Θεωρίας Παιγνίων.
Του έχουν απονεμηθεί πολλά άλλα βραβεία και διακρίσεις, όπως το Career Award από το Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ, το βραβείο Πληροφορικής του Ιδρύματος Sloan, το βραβείο εξαιρετικής δημοσίευσης από τη διεθνή ένωση εφαρμοσμένων μαθηματικών SIAM, την ερευνητική υποτροφία της Microsoft και το βραβείο έρευνας από το ίδρυμα Giuseppe Sciacca του Βατικανού.
Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης γεννήθηκε το 1981, στην Αθήνα, όπου και μεγάλωσε με τους Κρητικούς γονείς του. Τόσο ο πατέρας όσο και η μητέρα του ήταν εκπαιδευτικοί -ο πρώτος μαθηματικός και η δεύτερη φιλόλογος- πράγμα που τον έκανε να ενδιαφέρεται το ίδιο για τις θετικές και τις θεωρητικές επιστήμες. Όταν όμως ανακάλυψε τα πανεπιστημιακά συγγράμματα του πατέρα του στη βιβλιοθήκη, φάνηκε ότι ένας νέος, ιδιαίτερος κόσμος ξετυλίχθηκε μπροστά του.
Σπούδασε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβου Πολυτεχνείου, από όπου αποφοίτησε με βαθμό 9,98, ενώ ακολούθησαν μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, όπου και ξεκίνησε η ζωή του στην Αμερική. Τότε ήταν που τον προσέλαβε και η Microsoft, από όπου όμως παραιτήθηκε για να γίνει, σε ηλικία 27 ετών, επίκουρος καθηγητής στο ΜΙΤ.
Το γεγονός που τον κατέταξε στα πιο ιδιοφυή μυαλά και τράβηξε την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας και όλου του κόσμου ήταν πως στα 27 του χρόνια -κι ενώ έκανε ακόμα το μεταπτυχιακό του- πήρε την απόφαση να σταθεί απέναντι στην αήττητη «ισορροπία των παιγνίων», λύνοντας τον γρίφο του Νας μέσα σε έναν χρόνο, ένα μυστήριο που παρέμεινε άλυτο για έξι δεκαετίες.
Το επιστημονικό ερώτημα δίχως λύση υπήρχε στη δημοσίευση του Τζον Νας, το 1950, για την οποία ο Νας βραβεύτηκε με το Νόμπελ Οικονομικών (1994), και φανέρωνε πως στα πολύπλοκα οικονομικά συστήματα δεν μπορεί κανείς να υπολογίσει το σημείο ισορροπίας, ούτε καν κατά προσέγγιση.
Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης συνεργάστηκε με τους καθηγητές του, Χρήστο Παπαδημητρίου από το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ και τον καθηγητή Paul Goldberg του Πανεπιστημίου της Λίβερπουλ, και αμφισβήτησε την καθολικότητα του περιβόητου «Nash equilibrium», το οποίο για εξήντα χρόνια ήταν το κατεξοχήν εργαλείο πρόβλεψης του αποτελέσματος στρατηγικών συγκρούσεων στα Οικονομικά. Στη διδακτορική του διατριβή επάνω στο Θεώρημα του Νας εντόπισε υπολογιστικά εμπόδια στην εφαρμογή της ισορροπίας Νας και έδειξε την ανάγκη για καινούριες, πιο ρεαλιστικές έννοιες ισορροπίας.
Όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξη του, η λύση του γρίφου ήρθε κάπως τυχαία «Σε ό,τι και αν κάνεις υπάρχει ο παράγων τύχη, αλλά είναι ένα μικρό ποσοστό. Ένα κομμάτι της απόδειξης για τον γρίφο του Νας το σκέφτηκα σπίτι, όταν είχε «κρασάρει» ο υπολογιστής μου και περίμενα να ανοίξει. Αν δούλευε ο υπολογιστής, μπορεί να μην προχωρούσε το θέμα. Επίσης, από μια στιγμή και μετά ξέραμε ότι θα το λύσουμε. Νιώσαμε το απόλυτο δέος για αυτό που μπορούσε να συμβεί. Ένιωθα πως ήλθα σε επαφή με μια αρμονία στο σύμπαν».
Σε συνέντευξή του στο Vice, ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, όταν ρωτήθηκε αν έχει μετρήσει το IQ του, απάντησε πως όχι. «Όχι, ποτέ. Δεν έχει καμία αξία. Τι είναι το IQ; Ένας δείκτης, ένα απλό νούμερο. Δε λέει τίποτα για έναν επιστήμονα -αυτό που μετράει πραγματικά είναι το αποτύπωμα που αφήνει στον κόσμο ο ίδιος, μέσα από το έργο και την έρευνά του. Ειδάλλως, τι να την κάνεις την υψηλή νοημοσύνη;».
Ο Έλληνας επιστήμονας σήμερα είναι καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο MIT, ενώ η έρευνά του επικεντρώνεται στη θεωρητική πληροφορική και τη διεπαφή της με τα Οικονομικά, τη Στατιστική και την Τεχνητή Νοημοσύνη. Αυτόν τον καιρό, με τα όσα έχει κάνει, με το μυαλό του και τις συγκλονιστικές του διαλέξεις, έχει αφήσει το στίγμα του στους Έλληνες, οι οποίοι αναδημοσιεύουν στα μέσα δικτύωσης, και κυρίως στο Facebook, τις ομιλίες του.
Σε φετινή διάλεξη του για την Τεχνητή Νοημοσύνη, το μέλλον της και τα ηθικά διλήμματα που γεννά, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, έτυχε θερμής υποδοχής.