Η Αθηνά Παπά είναι Καθηγήτρια της Οδοντιατρικής Έρευνας και Επικεφαλής του Τμήματος Στοματικής Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας στην Πανεπιστημιακή Σχολή Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Tufts στη Βοστόνη της Μασαχουσέτης. Η πρωτοποριακή έρευνα της, βοήθησε να δημιουργηθούν αμέτρητα φάρμακα που άλλαξαν την ζωή ασθενών και ενέπνευσαν νέους συναδέλφους της.

Είναι μία από τους πιο καλά χρηματοδοτούμενους ειδικούς στον τομέα της. Έλαβε περισσότερα από 24 εκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις από το 1978 και ήταν επικεφαλής σε πάνω από 65 κλινικές δοκιμές, συμπεριλαμβανομένων 15 χρηματοδοτούμενων από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.

Απέκτησε το πτυχίο της στη Βιολογία από το Πανεπιστήμιο Tufts, το διδακτορικό της στην Στοματική Βιολογία από το MIT, και το DMD (Doctor of Dental Medicine) της από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Στο ΜΙΤ αρίστευσε και έγινε η πρώτη γυναίκα που απέκτησε Ph.D. στην στοματική βιολογία από το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο. Έπειτα από αυτό, το Harvard την προσκάλεσε να μπει στο Οδοντιατρικό Πρόγραμμα. “Είχαν μόνο μια γύναικα, μια Αφρικανοαμερικανίδα και ήθελαν ακόμα μία. Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα στο Harvard το 1974, ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός κλινικός καθηγητής στην Πανεπιστημιακή Σχολή Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Tufts.

Tο 1974, όταν πήρε το πτυχίο της, μόνο το 3% των Αμερικανών οδοντιάτρων ήταν γυναίκες. Αυτό την κάνει ουσιαστικά πρωτοπόρο. Ωστόσο, όπως δήλωσε, ποτέ δεν σκέφτηκε όταν ήταν μικρή ότι οι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να είναι οδοντίατροι.

Ο πατέρας της λειτουργούσε μια κλινική στην οδό Marlborough στο Back Bay της Βοστόνης, όπου εργάστηκε μέχρι που πέθανε σε ηλικία 89 ετών. Η μητέρα της πήρε το πτυχίο της στην οδοντιατρική στην Ελλάδα, αλλά δεν άσκησε το επάγγελμα αφού μετανάστευσε μαζί με τον σύζυγό της στις ΗΠΑ.

“Οι γονείς μου δεν με αντιμετώπιζαν ποτέ διαφορετικά από τον αδερφό μου”, έχει πει η Παπά, αναφερόμενη στον George Stevens, ο οποίος ασκεί με επιτυχία αισθητική οδοντιατρική από το παλιό γραφείο του πατέρα του. “Με μεγάλωσαν να πιστεύω και να θέλω να δουλέψω”, έχει δηλώσει.

Είναι μέλος περισσότερων από 15 επαγγελματικών οργανώσεων και έχει δημοσιεύσει πολυάριθμες εργασίες αξιοποιώντας την εκτενή κλινική εμπειρία της στους τομείς της Γηριατρικής Οδοντιατρικής, του καρκίνου, του Συνδρόμου Sjogren, και των ασθενών με ξηροστομία. Έχει υπάρξει η κύρια ερευνήτρια 40 κλινικών δοκιμών και συν-ερευνήτρια πολλών ακόμη μελετών.

Άρχισε αρχικά να μελετά το σύνδρομο Sjögren στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ήταν μια φυσική επέκταση της δουλειάς της στην γηριατρική οδοντιατρική και την ξηροστομία, οι οποίες περιλαμβάνουν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, τον τρόπο λειτουργίας των σιελογόνων αδένων, πώς μπορούν να αποκατασταθούν όταν είναι κατεστραμμένοι και πώς επηρεάζουν τη γενική υγεία του ασθενούς. Αλλά υπήρχε και άλλος λόγος για τον οποίο η Παπά ένιωσε την έλξη προς το σύνδρομο Sjögren: το 90% των ανθρώπων που το έχουν είναι γυναίκες. «Κανένας δεν το μελέτησε, ούτε έψαχνε για θεραπεία ή αντιμετώπιση», είπε. “Κανένας δεν έκανε τίποτα-ίσως επειδή ήταν ένα πρόβλημα γυναικών, το οποίο βέβαια βρισκόταν πάνω στο πεδίο μου”. Αυτό που σύντομα παρατήρησε για τις διαγνώσεις του Sjögren ήταν ότι συχνά καθυστερούν – ο μέσος ασθενής μπορεί να υποφέρει για επτά χρόνια πριν κάποιος καταλάβει τι συμβαίνει. Η αθλήτρια Venus Williams, για παράδειγμα, διαγνώστηκε με το Sjögren το 2011, αφού υπέμεινε χρόνια εσφαλμένων διαγνώσεων. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι τα συμπτώματα της νόσου μπορούν να αποδοθούν σε πολλά πράγματα. Αν και δεν θεραπεύεται, απώτερος στόχος της Ελληνίδας ερευνήτριας είναι να αναπτύξει θεραπευτικές παρεμβάσεις που εμποδίζουν τη διαδικασία που προκαλεί τη φλεγμονή και άλλα συμπτώματα.

“Μαγειρεύει και καθαρίζει και ήταν μια τυπική ελληνική μαμά που επίσης συνέβη να είναι ένας λαμπρός και αφοσιωμένος ερευνητής που έβαλε το Πανεπιστήμιο Tufts στον χάρτη”, δήλωσε η Kathleen O’Loughlin, εκτελεστικός διευθυντής και επικεφαλής λειτουργός της American Dental Association και πρώην ερευνητικός συνεργάτης της Παπά. “Τα δύο παιδιά της είναι αξιοθαύμαστα, που για μένα αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να τα κάνετε όλα. Είναι απλά πραγματικά σκληρή δουλειά. Ήταν μια τεράστια πηγή έμπνευσης ».

Κάνει διαλέξεις σε φοιτητές, καθηγητές και γενικά σε κόσμο στη Σχολή Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Tufts και στο Tufts Friedman School of Nutrition Science and Policy. Είναι επίσης μέλος του Οδοντιατρικού Ομίλου του Tufts.

Αν και είναι 70 ετών, μια ηλικία που πολλοί από τους συναδέλφους της έχουν ήδη αποσυρθεί, αυτή συνεχίζει να διατηρεί ένα πλήρες πρόγραμμα περίθαλψης ασθενών και έρευνας, ενώ δεν σταματά να συμβουλεύει τους φοιτητές της αλλά και τους νεότερους καθηγητές. Επίσης, έχει λάβει το σημαντικό Βραβείο Διακεκριμένου Επιστήμονα (Distinguished Scientist Award), του Διεθνούς Συνδέσμου Οδοντιατρικής Έρευνας. Μία από τις πιο σημαντικές στιγμές της καριέρας της ήταν το 2014, όταν η Επιτροπή για την Οδοντιατρική Διαπίστευση ενέκρινε το πρόγραμμα ειδικότητας στοματικής ιατρικής του Πανεπιστημίου Tufts, ένα από τα μόλις επτά τέτοια εγκεκριμένα προγράμματα στοματικής ιατρικής στη χώρα.