Ποια είναι η καταγωγή σας;
Γεννήθηκα στην Αθήνα, στη γειτονιά της Ακαδημίας του Πλάτωνα, στο κέντρο της πόλης. Οι γονείς μου είχαν γεννηθεί κι αυτοί στην Αθήνα. Οι παππούδες μου είχαν καταγωγή από τις Κυκλάδες, την Κύθνο και την Άνδρο.
Αν σας ρωτούσα για την παιδική σας ηλικία, τι είναι αυτό που θυμάστε εντονότερα;;
Θυμάμαι ότι ήμουν καλή μαθήτρια στο σχολείο, ήμουν περίεργη. Επισκεπτόμουν τις δημόσιες βιβλιοθήκες και έκανα πειράματα στο σπίτι και στα σπίτια των φίλων μου (π.χ. κατασκεύαζα απλές ηλεκτροχημικές κυψέλες ή προκαλούσα εξωθερμικές χημικές αντιδράσεις). Επίσης, απήγγειλα ποίηση, έβγαζα λόγους σε εκδηλώσεις για τις εθνικές και θρησκευτικές μας επετείους και μερικές φορές διάβαζα την πρωινή προσευχή στην αυλή.
Το αντικείμενο έρευνας σας, ήταν κάτι με το οποίο θέλατε να ασχοληθείτε από μικρή ; Πότε και πως καταλάβατε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τα Νανο-υλικά;
Νομίζω πως πάντα προοριζόμουν για επιστήμονας, παρόλο που οι δάσκαλοί μου στο Γυμνάσιο πίστευαν ότι θα είχα την ίδια επιτυχία, αν ακολουθούσα τον δρόμο της φιλοσοφίας. Ήμουν το ίδιο καλή τόσο στη γλώσσα και τη λογοτεχνία όσο και στα μαθήματα των μαθηματικών και της φυσικής. Δεν είχα ακούσει ποτέ για την επιστήμη των υλικών μέχρι τη στιγμή που παρακολούθησα ένα μάθημα ηλεκτρονικής μικροσκοπίας υλικών του Καθηγητή Αντωνόπουλου, που έχει φύγει τώρα από τη ζωή, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.
Σπουδάσατε στο Αριστοτέλειο και μετά συνεχίσατε στο εξωτερικό. Ήταν μια δύσκολη ή επιβεβλημένη απόφαση δεδομένου του αντικειμένου σας;
Αναδείχθηκα ανάμεσα στους καλύτερους σπουδαστές στη χώρα που αποφοίτησαν από την τάξη μου. Θα μπορούσα να γίνω δεκτή σε όποια σχολή και σε όποιο τμήμα του αντικειμένου μου ήθελα (Επιστήμες και Μηχανολογία) και διάλεξα το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, γιατί είχα διαβάσει ότι είχε πυρηνικό αντιδραστήρα στις εγκαταστάσεις του για χρήση από τους φοιτητές. Σχεδίαζα να ακολουθήσω τον τομέα της Πυρηνικής Φυσικής – έτσι έλεγα πριν το ατύχημα στο Τσέρνομπιλ αλλάξει τις προοπτικές του τομέα (θυμάμαι ότι μπήκα στο πανεπιστήμιο το φθινόπωρο του 1986, αμέσως μετά από το ατύχημα – μόλις πρόσφατα ο τομέας της πυρηνικής φυσικής και των αντιδραστήρων κερδίζει ξανά έδαφος στο πλαίσιο της εναλλακτικής ενέργειας).
Επίσης, ενδιαφερόμουν να συνεχίσω μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό και οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν στα μακρόπνοα σχέδιά μου, αλλά ούτως ή άλλως δεν είχα καθοδήγηση ή πληροφόρηση για το πώς να υποβάλλω αίτηση για διδακτορικές σπουδές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αμέσως μόλις ανακάλυψα τα κεραμικά υλικά και την ηλεκτρονική μακροσκοπία, εντυπωσιάστηκα και επικέντρωσα την έρευνα για την πτυχιακή μου εργασία σ’ αυτό το θέμα. Στη συνέχεια, με πρότειναν οι καθηγητές μου (Σιάπκας και Αντωνόπουλος) για να πάρω υποτροφία για το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μόλις πήρα την υποτροφία, μετακόμισα στο Ηνωμένο Βασίλειο για μεταπτυχιακά. Μετά και από τις διδακτορικές σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγχαμ υπό την εποπτεία του Καθηγητή Μ. Η. Loretto, φημισμένου στον χώρο της ηλεκτρονικής μικροσκοπίας, δέχθηκα δύο προτάσεις από ινστιτούτα των Ηνωμένων Πολιτειών για μεταδιδακτορικές σπουδές. Έτσι, η εξέλιξη της καριέρας μου πήρε έναν φυσικό δρόμο, που με οδήγησε στο να ζω και να εργάζομαι στο εξωτερικό. Όσο κι αν ευγνωμονώ την Ελλάδα για τη δωρεάν εκπαίδευση και την ευκαιρία που μου έδωσε για να αποκτήσω το πανεπιστημιακό μου δίπλωμα και να εκτεθώ στους αναπτυσσόμενους τομείς των επιστημών και της μηχανολογίας, ήταν η χώρα των Ηνωμένων Πολιτειών που μου έδωσε τις επαγγελματικές ευκαιρίες και μου χάρισε μια ερευνητική στέγη και μια θέση διδασκαλίας και τώρα πια ως Μόνιμη Καθηγήρια των Επιστημών και της Μηχανολογίας των Υλικών και ως Διευθύντρια του Κέντρου Ανάπτυξης Νανοϋλικών και Αισθητήρων, απολαμβάνω το προνόμιο να διδάσκω έναν μεγάλο αριθμό φοιτητών, που έχουν ξεκινήσει κι αυτοί την προσωπική τους πορεία. Έχω παραγάγει καινοτόμα έρευνα και εκδόσεις και πατέντες και πρωτότυπες διατάξεις που θα φέρουν επανάσταση στον τομέα της προσωπικής διαγνωστικής. Σήμερα, είμαι πολίτις των Ηνωμένων Πολιτειών και είμαι ευγνώμων για όλα όσα μου έχει προσφέρει η χώρα, τόσο σ’ εμένα την ίδια όσο και στην οικογένειά μου.
Μπορείτε να μας πείτε ποιες ακριβώς είναι οι αρμοδιότητες σας ;
Πρωταρχικά, είμαι Τακτική Καθηγήτρια στο Τμήμα Υλικών και Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Στέιτ της Νέας Υόρκης, όπου ηγούμαι μιας ομάδας μεταδιδακτορικών ερευνητών και απόφοιτων και προπτυχιακών φοιτητών και ειδικευόμενων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και διδάσκω μαθήματα πάνω στο αντικείμενο της ειδίκευσής μου. Από αυτήν τη θέση, επιβλέπω και διεξάγω πειράματα, διδάσκω μαθήματα του ακαδημαϊκού προγράμματος και δίνω διαλέξεις σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα και συνέδρια και ταξιδεύω σε όλον τον κόσμο για να παρουσιάσω την έρευνά μου. Το Κέντρο Ανάπτυξης Νανοϋλικών και Αισθητήρων ιδρύθηκε με κεφάλαια που εξασφάλισα από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, τον βασικό χρηματοδότη της έρευνάς μου, και είναι ένα διεπιστημονικό κέντρο έρευνας, όπου μέλη από το πανεπιστημιακό διδακτικό προσωπικό από τα διάφορα τμήματα του πανεπιστημίου (π.χ. ηλεκτρομηχανολογία, παθολογία, βιοχημία κ.λπ.) συνεργάζονται με στόχο να αναπτύξουν καινοτόμα νανοδομημένα υλικά και καινοτόμες διατάξεις για τη νανοϊατρική. Επιβλέπω, επίσης, τη διαδικασία αιτήσεων για χορηγίες, την οριζόντια εκπαίδευση των συνεργαζόμενων ερευνητών και τις εγκαταστάσεις του Κέντρου. Διάφορα επιστημονικά βίντεο προετοιμάστηκαν από τους οργανισμούς που μας χορηγούν (NSF science Nation) ή από μέσα μαζικής ενημέρωσης (TV globo) ή ερευνετικούς συλλόγους (IOP), που παρουσιάζουν και εξηγούν τις δραστηριότητες του Κέντρου.
Πολυάριθμες αναφορές στα μέσα (mashable, Fox news, NPR, newsday) έχουν επίσης γίνει για τις δραστηριότητες του Κέντρου.
Έχετε δημιουργήσει πρωτοποριακά και άκρως επιτυχημένα προγράμματα για τη νανοϊατρική, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και χαρακτηρισμού υλικών για εφαρμογές βιοαισθητήρων. Μπορείτε να εξηγήσετε σε όσους δεν γνωρίζουμε, σε τι χρησιμεύουν τα ευρήματα σας;
Τα ευρήματά μας αφορούν κυρίως ναναδομικά στοιχεία αισθητήρων για την ανίχνευση των βιοδεικτών (μόρια που σηματοδοτούν ασθένειες) στην αναπνοή των ανθρώπινων και των ζωικών οργανισμών που ενδέχεται να δηλώνουν/σηματοδοτούν την εξέλιξη μιας ασθένειας ή μεταβολικές δυσλειτουργίες. Έτσι, με μια απλή εκπνοή, το άτομο μπορεί να παρακολουθεί, για παράδειγμα, τα επίπεδα του πρωτοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) στην αναπνοή του, ώστε να αντιληφθεί εάν απειλείται από ενδεχόμενη κρίση άσθματος και έτσι να λάβει την αναγκαία θεραπευτική αγωγή. Εναλλακτικά, έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί τα επίπεδα προπανόνης στην αναπνοή, έχοντας τη δυνατότητα να ελέγχει τα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα του επεμβατικά και με ελάχιστη προσπάθεια.
Η πορεία είναι εντυπωσιακή, πόσο δύσκολο είναι να ξεχωρίσεις σε ένα δύσκολο τομέα όπως ο δικός σας;
Έχω σταθεί τυχερή που βρίσκομαι ανάμεσα στους λίγους επιστήμονες που ασχολήθηκαν με τη νανοτεχνολογία στη γέννησή της. Το γνωστικό μου πεδίο πάνω στη χρήση της ηλεκτρονικής μακροσκοπίας με εφοδίασε με την ικανότητα να αναγνωρίζω τις διαφορές δομές στα μεταλλικά οξείδια νανοκλίμακας που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη επιλεκτικών χημειοαισθητήρων. Στην πραγματικότητα, όλα κατέληγαν στην κατανόηση της φάσης (πολυμορφής) του υλικού που χρησιμοποιείται στους αισθητήρες και στον τρόπο που επιτρέπει συγκεκριμένες αλληεπιδράσεις μεταξύ αερίου και οξειδίων– πράγμα που οδήγησε στις επαναστατικές ανακαλύψεις της ομάδας μου. Στη συνέχεια, συνειδητοποιήσαμε ότι δεν χρειαζόταν παρά μια και μόνο εκπνοή ώστε να συλλέξουμε το ζητούμενο αέριο στη ζητούμενη πυκνότητα και έτσι ξεκινήσαμε να κατασκευάσουμε αισθητήρες και διατάξεις που κάνουν ακριβώς αυτό. Και φυσικά, η χρήση φτηνής τεχνολογίας οξειδίων και κλιμακωτής νανοκατασκευαστικής μεθόδου θα μας βοηθήσει να προάγουμε την τεχνολογία και να την καταστήσουμε πραγματικά προσβάσιμη στον καθέναν.
Ζείτε μόνιμα στο εξωτερικό. Ήταν δύσκολο να αφήσετε πίσω την Ελλάδα; Είναι στο μυαλό σας μία επιστροφή; Κι αν ναι υπό ποιες συνθήκες;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ελλάδα και τόσο τα αδέρφια μου και η ευρύτερη οικογένεια όσο και οι φίλοι από τα παιδικά και φοιτητικά μου χρόνια ζουν ακόμα εκεί και φυσικά, ένα κομμάτι μου πάντα θα επιστρέφει εκεί απ’ όπου προέρχομαι. Το άλλο μου κομμάτι είναι η οικογένειά μου εδώ και ο γιος μου που γεννήθηκε και μεγαλώνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, που είναι το σπίτι του και η πατρίδα του. Σε τελική ανάλυση, η επαγγελματική μου καριέρα είναι εδώ και η ζωή μου είναι η καριέρα μου εδώ και πολύ καιρό πια. Έτσι, η δουλειά μου θα κατευθύνει κατά κάποιον τρόπο και το μέλλον μου.
Πιστεύετε πως θα μπορούσε να δραστηριοποιηθεί και η Ελλάδα περισσότερο πάνω στον τομέα σας; Τι θα έπρεπε να αλλάξει για να συμβεί αυτό κατά τι γνώμη σας;
Παρόλο που έχω περάσει πολύ καιρό διεξάγοντας έρευνα σε πολλές χώρες σε όλον τον κόσμο (Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία, Ιταλία, Ελβετία, Κύπρος, Βραζιλία) και έχω επισκεφθεί πανεπιστήμια και ερευνητικά εργαστήρια σε όλον τον κόσμο (Ιαπωνία, Αυστραλία, Ευρώπη, Αμερική), δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ με ελληνικά ιδρύματα κατά τα τελευταία 24 χρόνια που έχω αποφοιτήσει από τη Θεσσαλονίκη. Έχω συμμετάσχει σε συνέδρια που έχουν οργανωθεί από ελληνικά ιδρύματα ή που απλώς διεξήχθησαν στην Ελλάδα και επίσης συνδιοργάνωσα ένα συνέδριο της ECI στην Κρήτη πριν από μερικά χρόνια, το οποίο στέφθηκε με επιτυχία. Πέρυσι, δέχθηκα μια πρόσκληση ως εμπειρογνώμονας για την αξιολόγηση ενός τεχνολογικού ιδρύματος στην Ελλάδα, αλλά δεν έχω συνολική εικόνα για την έρευνα της επιστήμης των υλικών στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι υπάρχουν πανεπιστημιακά τμήματα και προγράμματα γι’ αυτόν τον τομέα, αλλά δεν είμαι σε θέση να κάνω συγκεκριμένες προτάσεις, καθώς δεν γνωρίζω στοιχεία για την απόδοση των υπαρχόντων προγραμμάτων. Σίγουρα, η νανοϊατρική είναι ένας εξαιρετικός τομέας για να αναφερθεί κανείς, καθώς είναι ο πρώτος που θα έχει να επιδείξει τις πρώτες πραγματικές εφαρμογές νανοϋλικών και τα ελληνικά ιδρύματα είναι παραδοσιακά δυνατά στις επιστήμες, στη μηχανολογία και στην ιατρική. Η συγχώνευση αυτών των τριών τομέων μπορεί να φέρει επαναστατικές αλλαγές, με επενδύσεις μικρής κλίμακας σε υποδομή.
Τα τελευταία χρόνια λόγω και της κρίσης, βλέπουμε το φαινόμενο brain-drain στην Ελλάδα, όπου τα μυαλά της χώρας φεύγουν στο εξωτερικό για ένα καλύτερο μέλλον. Πως το βλέπετε από τη σκοπιά σας;
Δεν πιστεύω ότι έχουν στερέψει τα μυαλά στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι υπάρχουν λίγες ευκαιρίες για τα καλά μυαλά που δεν διαθέτουν τα μέσα ή τις κατάλληλες επαφές. Ένας τρόπος για να λυθεί αυτό το πρόβλημα είναι η δημιουργία νέων θέσεων και η επανεκτίμηση των καθιερωμένων πρακτικών. Θυμάμαι έντονα από την εποχή που ήμουν φοιτήτρια ότι, παρόλο που ήμουν πολύ καλή σε όλα τα εξάμηνα, δεν μου δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να κάνω αίτηση για το πρόγραμμα ανταλλαγής Erasmus. Αμφιβάλλω αν αυτοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα είχαν αρκετά κίνητρα ώστε να επωφεληθούν και να δημιουργήσουν μια ευκαιρία για τον εαυτό τους.
Αυτό κάνει τα μυαλά να στερεύουν. Οι περιορισμένες ευκαιρίες που δίνονται στους ικανούς και σε όσους έχουν κίνητρο. Υπάρχουν πολλοί καλοί επιστήμονες που δεν θέλουν να φύγουν από την Ελλάδα. Δεν είναι όλοι πρόθυμοι να κάνουν αυτήν τη θυσία για την καριέρα τους και κατά καιρούς, είναι δύσκολο να ζεις ως ξένος ανάμεσα σε ξένους, ειδικά στην αρχή. Υπάρχουν κάποιοι που αναζητούν μια ευκαιρία να σπουδάσουν, να εργαστούν και να ζήσουν στο εξωτερικό. Όλοι αξίζουμε μια ευκαιρία για να επιδιώξουμε μια καριέρα, είτε φεύγοντας είτε μένοντας σ’ έναν τόπο και αυτός είναι ο παράγοντας που απαντά καθοριστικά στο ερώτημα αν η Ελλάδα φροντίζει ή όχι τους επιστήμονές της. Και είναι πολλοί απόφοιτοι που δεν έχουν την επιλογή να μείνουν.
Επισκέπτεστε συχνά την Ελλάδα; Ποια μέρη επιλέγετε;
Προσπαθώ να επισκέπτομαι την Ελλάδα μια φορά τον χρόνο. Κάποιες εποχές έρχομαι περισσότερο και κάποιες λιγότερο. Επισκέπτομαι την οικογένεια στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και ταξιδεύω σε κάποιο νησί για διακοπές.
Τι σημαίνει για εσάς Ελλάδα;
Όπως ανέφερα παραπάνω, Ελλάδα για ‘μένα σημαίνει παιδικές αναμνήσεις και έθιμα και εμπειρίες της ανατροφής μου εκεί. Τώρα έχω ζήσει περισσότερο στο εξωτερικό απ’ ότι στην Ελλάδα και έχω δεσμευθεί να προσφέρω τις υπηρεσίες μου στις Ηνωμένες Πολιτείες και το κάνω με περηφάνεια. Με την ίδια περηφάνεια, όμως, λέω πως είμαι Ελληνοαμερικανίδα και κουβαλώ μέσα μου την ελληνική μου κληρονομιά για πάντα. Τίποτα δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Σκέφτομαι την Ελλάδα με αγάπη και έννοια και εύχομαι να μπορώ να βοηθώ τους Έλληνες όπως μπορώ.
Tι ερώτηση θα κάνατε στους Έλληνες αν είχατε τη δυνατότητα να ακούσετε την απάντηση τους;
Αγαπούν την Ελλάδα τόσο πολύ όσο εκείνοι που την στερήθηκαν/στερούνται, ώστε να κάνουν το καλύτερο δυνατό για τη χώρα τους;
Τάκης Γεωργακόπουλος, Πνευμονολόγος
-09/08/2015 5:49 μμ
Αποτελεί πρωτοποριακή ενέργεια
Χρόνια τώρα προσπαθούμε να ανιχνεύσουμε τι πάθhση κρύβει κάποιος, από το περιεχόμενο των αερίων που εμπεριέχει ο εκπνεόμενος αέρας.
Το έχουμε καταφέρει μετρώντας αέρια, σε συμπύκνωμα αέρα εκπνοής αλλά όχι σε αέρα εκπνεόμενο real-time.
Σίγουρα θα αποτελέσει ”νέο δρόμο” στην θεραπευτική πολλών παθήσεων που θα εκφράζονται μέσω του αναπνευστικού συστήματος.