Ο Νίκος Γαλακάτος είναι ο άνθρωπος που αξίζει κάποιος να γνωρίσει, βετεράνος στον τομέα της Βιοτεχνολογίας και επικεφαλής των Βιοεπιστημών στο Blackstone –ένα από τα μεγαλύτερα private equity funds παγκοσμίως.

Γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Το πρώτο του πρότυπο ήταν η μητέρα του, η οποία το 1949, στα τέλη του Εμφυλίου, έγινε μία από τις πρώτες γυναίκες παγκοσμίως που πήγαν στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ για να σπουδάσουν Ιατρική. «Είδα τη μητέρα μου να είναι γιατρός και να έχει αντίκτυπο στους ασθενείς και αυτό με επηρέασε πάρα πολύ», έχει αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξή του. Εκείνος όμως στη θέα του αίματος δεν άντεχε, η μεγάλη του αγάπη ήταν ανέκαθεν οι επιστήμες έτσι σπούδασε Χημεία, πρώτα στο Reed College και μετά στο MIT. «Σαν καλό αγόρι από τη Θεσσαλονίκη», αναφέρει χαριτολογώντας, «άκουσα πολύ προσεκτικά τη μητέρα μου. Είπε πως πρέπει να πάω στις ΗΠΑ και να σπουδάσω, και αυτό έκανα. Δεν μπορείς να προβλέψεις πώς θα μοιάζει το μέλλον σου, αλλά ήξερα ποιο ήταν το πάθος μου». Οι δύο βασικοί του στόχοι ήταν: να ασχοληθεί με τις επιστήμες και να βοηθήσει τον κόσμο. 

Στην ερώτηση πώς το κάνει αυτό μέσω του Blackstone ο κ. Γαλακάτος απαντά «Η έμφασή μας είναι στην καινοτομία. Χρηματοδοτούμε την ανάπτυξη και την εμπορευματοποίηση καινοτόμων φαρμάκων που μπορούν πραγματικά να κάνουν τη διαφορά στους ασθενείς». Εκτός από τη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των προϊόντων (επενδύουν στα ίδια τα φάρμακα και όχι στην εκάστοτε φαρμακευτική που μπορεί να παράγει κάθε προϊόν), σε ορισμένες περιπτώσεις προμηθεύουν τα απαραίτητα ακίνητα, εργαστήρια, για την έρευνα και σε άλλες προμηθεύουν υποστηρικτικές υπηρεσίες, όπως ερευνητικές ομάδες που «τρέχουν» κλινικές δοκιμές. Η ομάδα των βιοεπιστημών του Blackstone αποτελείται από περίπου 100 άτομα – τα μισά πραγματοποιούν κλινικές δοκιμές, οι υπόλοιποι παίρνουν τις επενδυτικές αποφάσεις. Ορισμένοι έχουν πτυχία Ιατρικής ή διδακτορικό και άλλοι διαθέτουν τεράστια εμπειρία στον φαρμακευτικό και επιχειρηματικό τομέα. «Τέως CEOs εταιρειών όπως η Sanofi δουλεύουν μαζί μας».

Το Blackstone ξεκίνησε το σκέλος των βιοεπιστημών το 2018, όταν το fund αγόρασε την Clarus, την εταιρεία που ο κ. Γαλακάτος ξεκίνησε το 2004. Ο ίδιος αναφέρει πως η πρόκληση παρέμεινε η ίδια, το ρίσκο μιας τεράστιας επένδυσης είναι το ίδιο – «πώς διαλέγεις τους νικητές», έχει πει. «Η δεύτερη, αλληλένδετη, πρόκληση είναι ότι υπάρχουν περισσότερες από 5.000 εταιρείες και καθεμία από αυτές αναπτύσσει πάνω από ένα προϊόν. Πώς επιλέγεις σε ποιο θα επενδύσεις;» αναφέρει, δηλώνοντας πως γι’ αυτό έχουν τόση σημασία οι συνεργάτες του, η ομάδα. «Προσπαθούμε να διαλέγουμε τα καλύτερα προϊόντα και γεφυρώνουμε το κενό μεταξύ της τελευταίας φάσης της κλινικής ανάπτυξης –επενδύουμε συνήθως στο τρίτο στάδιο, το πιο ακριβό στάδιο της κλινικής ανάπτυξης όπου μια κλινική δοκιμή μπορεί να κοστίσει μεταξύ 100 και 500 εκατ. δολαρίων, αλλά και το στάδιο με το χαμηλότερο ρίσκο– και της έγκρισης». Αυτό που έχει όμως αλλάξει σε σχέση με την Clarus είναι η κλίμακα. «Όταν ήμασταν στην Clarus, το μεγαλύτερο fund μας ήταν λίγο παραπάνω από 900 εκατομμύρια, όταν γίναμε κομμάτι του Blackstone, το fund που μαζέψαμε ήταν 5 φορές μεγαλύτερο», τονίζει. «Ηταν και ακόμα είναι (σ.σ. έχοντας συγκεντρώσει 4,6 δισεκατομμύρια δολάρια) το μεγαλύτερο fund βιοεπιστημών παγκοσμίως». Μέχρι στιγμής το Blackstone Life Sciences έχει συμβάλει στην ανάπτυξη 114 φαρμάκων.

Τα τελευταία 20 χρόνια οι αλλαγές που ο κ. Γαλακάτος έχει δει στους τομείς της Βιολογίας και της Χημείας είναι τεράστιες. Ένα από τα παραδείγματα που δίνει είναι αυτό της θεραπείας της LDL χοληστερόλης. «Η “κακή” χοληστερόλη είναι ο κύριος παράγοντας που οδηγεί σε καρδιοπάθεια», λέει. Τη δεκαετία του ’80 αναπτύχθηκαν οι στατίνες, φάρμακα που έπρεπε ένας ασθενής να παίρνει κάθε μέρα για να ρυθμίσει τη χοληστερόλη. «Γύρω στο 2010 εμφανίστηκε μια νέα γενιά φαρμάκων, τα μονοκλωνικά αντισώματα, ένα ενέσιμο φάρμακο που παίρνεις μία φορά τον μήνα για να χαμηλώσει η χοληστερόλη». Πέρυσι εγκρίθηκε ένα φάρμακο στο οποίο επένδυσαν, το inclisiran, το οποίο είναι βασισμένο σε τεχνολογία RNA και ένας ασθενής το παίρνει κάθε έξι μήνες. «Πήγαμε από τα μικρά μόρια στα αντισώματα στο RNA», αναφέρει. Το επόμενο βήμα είναι το gene editing, η γονιδιακή επεξεργασία, πάνω στην οποία δουλεύουν επιστήμονες αυτή τη στιγμή. «Μπορείς να επεξεργαστείς τη μετάλλαξη σε ένα γονίδιο που σχετίζεται με την ανάπτυξη της “κακής” χοληστερόλης, και αυτό θα είναι μια θεραπεία που θα κάνεις μία φορά στη ζωή σου», λέει, συμπληρώνοντας πως το σχετικό φάρμακο αναμένεται να εγκριθεί στο τέλος της δεκαετίας.

Στην ερώτηση αν έχει κάνει κάποια λάθος επένδυση ο Νίκος Γαλακάτος απαντά: “Μία στις δέκα φορές κάνουμε λάθος και δεν ξέρουμε πάντα το γιατί. Αλλά γι’ αυτό χρειάζονται άνθρωποι που παίρνουν ρίσκα για να γίνει σωστά, είμαστε όλοι πρόθυμοι να πάρουμε το ρίσκο”

 Η εταιρεία του κ. Γαλακάτου κατα την διάρκεια της έξαρσης του κορωνοϊού συνέχισε να επενδυει σε θεραπείες για τις καρδιοπάθειες αλλά και τον καρκίνο. 

“Πέρυσι, ο κορωνοϊός ήταν η τρίτη αιτία θανάτου, μετά τις καρδιοπάθειες και τον καρκίνο – σκεφτήκαμε πως θα ήταν καλύτερο να συνεχίσουμε να εστιάζουμε εκεί. Ένας τομέας που μας ενδιαφέρει είναι οι κυτταρικές θεραπείες. Επενδύσαμε σε μια εταιρεία που ασχολείται με έναν πολύ θανατηφόρο καρκίνο του αίματος. Σκεφτείτε, αντί για ένα χάπι, ένα κύτταρο ως φάρμακο· είναι τα πιο προηγμένα φάρμακα που μπορούμε να φανταστούμε. Επίσης, συνεργαστήκαμε με τη Novartis και δημιουργήσαμε μια εταιρεία στη Σουηδία, ονομάζεται «Ανθος», η οποία ασχολείται με τη θρόμβωση. ‘Ενας στους τέσσερις θανάτους παγκοσμίως οφείλεται σε θρομβώσεις. Αναπτύσσουμε ένα φάρμακο που θα μπορεί να διαλύει τον θρόμβο αίματος χωρίς να προκαλεί αιμορραγία, ένα πολύ σημαντικό κατόρθωμα, επομένως αναμένουμε το «Ανθος» να ανθίσε, δήλωσε χαρακτηριστικά. 

– Έχετε επενδύσει στην Ελλάδα; Τι πρέπει να αλλάξει για να υπάρξει καινοτομία σε αυτούς τους τομείς στην Ελλάδα;

– Πρέπει να αναφέρω πως οι Ελληνες επιστήμονες είναι εκπληκτικοί, δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε μακριά (σ.σ. αναφέρει τους Αλμπερτ Μπουρλά, Γιώργο Γιανκόπουλο, Μένε Πάγκαλο, μεταξύ άλλων). Η Ελλάδα θα συνεχίσει να παράγει καλά εκπαιδευμένους, πολύ έξυπνους επιστήμονες και γιατρούς, είναι φυσικά επιλογή τους το πού θα εργάζονται, και ο αντίκτυπος όσων κάνουν είναι παγκόσμιος. Σκέφτομαι τι έκανε την πόλη όπου ζω, τη Βοστώνη, επιτυχημένη. Έχει πολύ καλά πανεπιστήμια – ένα μέρος χρειάζεται πολύ βαθιές ακαδημαϊκές ρίζες για να παράγει καινοτομία τελευταίας τεχνολογίας. Μετά είναι η χρηματοδότηση, η οποία πλέον είναι διεθνής, επενδύουμε σε μια καλή ευκαιρία, εάν υπάρχει πολύ δυνατή ακαδημαϊκή καινοτομία, το κεφάλαιο θα έρθει. Νομίζω πως το πιο σημαντικό είναι η Ελλάδα να συνεχίσει να καλλιεργεί αυτή την ακαδημαϊκή αριστεία. Ενας τομέας όπου η τεχνολογία συναντά την επιστήμη και δεν χρειάζονται τεράστιες υποδομές για την επιτυχία είναι η τεχνητή νοημοσύνη, το machine learning, αυτό θα μπορούσε να γίνει στην Ελλάδα. Το Blackstone δεν έχει επενδύσει μέχρι στιγμής σε προϊόντα που έχουν παραχθεί στην Ελλάδα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να αλλάξει αύριο, δήλωσε σε συνέντευξή του.”

Μία εταιρεία στη Γερμανία

Ο Νίκος Γαλακάτος έχει ιδρύσει μαζί με την Blackstone μια εταιρεία στην Γερμανία, «Μπορεί να αλλάξει τα πάντα στην ιατρική. Δεν θα δούμε ξαφνικά 20 φάρμακα βασισμένα στη γονιδιακή επεξεργασία, αλλά είναι μετασχηματιστική τεχνολογία. Εχουμε μια εταιρεία στη Γερμανία που ασχολείται με απίστευτα ισχυρά κύτταρα, τα οποία πολεμούν τον καρκίνο αλλά είναι πάρα πολύ ισχυρά, και παρόλο που είναι αποτελεσματικά γίνονται τοξικά, δεν τα αντέχουμε για πολύ. Αυτό που κάνουν στην εταιρεία είναι ότι σβήνουν τα γονίδια που προκαλούν την τοξικότητα, για να διαρκούν αυτά τα κύτταρα περισσότερο, να τα αντέχουμε» δήλωσε ο Γαλακάτος.