Ο Ιωάννης Ελευθεριάδης είναι Καθηγητής Καρδιοχειρουργικής του Πανεπιστημίου Γέιλ, ομότιμος διευθυντής του Ινστιτούτου Αορτής στο Νοσοκομείο Yale New Haven και ένας εκ των κορυφαίων στον τομέα του διεθνώς. Έχει σώσει χιλιάδες ανθρώπους και έχει εκπαιδεύσει «στρατιές» νέων καρδιοχειρουργών, «Χειρουργώ κάθε εργάσιμη μέρα. Aν δεν μπω στο χειρουργείο, νιώθω ότι δεν έχω προσφέρει τίποτε στην κοινωνία. Εχω κάνει περισσότερες από 5.000 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, μεταξύ των οποίων 350 μεταμοσχεύσεις καρδιάς, 200 εμφυτεύσεις τεχνητής καρδιάς και πολλές χιλιάδες μπαϊπάς και επεμβάσεις ανευρύσματος αορτής» δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του.  O δρ Ελευθεριάδης ειδικεύεται στα ανευρύσματα της αορτής, της μεγαλύτερης και κυριότερης αρτηρίας του ανθρώπινου σώματος, που ξεκινά από την αριστερή κοιλία της καρδιάς. Eίναι, όμως, και συγγραφέας. Το βιβλίο του «Ξεχωριστές καρδιές: ένα ταξίδι στην καρδιοχειρουργική και τη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη. 

Ο δρ Ιωάννης Ελευθεριάδης γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ από Έλληνες μετανάστες και μιλάει ελληνικά. Μέχρι να πάει στο νηπιαγωγείο οι γονείς του του μιλούσαν Ελληνικά στο σπίτι ώστε να εξοικειωθεί με την γλώσσα. Το 1976 αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Yale, όπου ειδικεύτηκε στη γενική χειρουργική και στην καρδιοθωρακική. To 2006 αναγορεύθηκε καθηγητής καρδιοθωρακικής χειρουργικής στην Έδρα William W. L. Glenn.  Η μητέρα του γεννήθηκε στην Αθήνα από φτωχή οικογένεια, τελείωσε το Γυμνάσιο, κάτι σπάνιο για τη γενιά της. “Ηταν γενναία, είχε αυτοπεποίθηση και ήρθε ολομόναχη στην Αμερική στα δεκαοκτώ της, αμέσως μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, προσδοκώντας ένα καλύτερο μέλλον. Εμαθε δακτυλογραφία και στενογραφία, για να ακολουθήσει καριέρα γραμματέως” έχει πει πρόσφατα σε συνέντευξη του. Ο πατέρας του κατάγεται από την Κρήτη ήταν ναυτικός και άφησε τη θάλασσα για να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ. Όπως έχει πει οι γονείς του ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα, έκαναν τέσσερα παιδιά, η μητέρα του έγινε νοικοκυρά και ο πατέρας του μηχανολόγος μηχανικός. “Ο πατέρας μου μου έμαθε να επισκευάζω αυτοκίνητα… Είναι 90 ετών σήμερα” Η μητέρα του έχει φύγει από την ζωή, αποτελούσε πάντα έμπνευση στη ζωή την δική του αλλά και των αδελφών του.  

Την περίοδο που ο Δρ Ελευθεριάδης τελειωσε το Κολέγιο του Γέιλ, η ειδικότητα της καρδιοχειρουργικής ήταν σε πρωιμο στάδιο, οι φοιτητές μάλιστα που επέλεγαν την ειδικότητα θεωρούνταν κάτι σαν πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών. Ο πήχυς της δυσκολίας ήταν πολύ υψηλός και οι επεμβάσεις τότε μπορεί να διαρκούσαν 12 ή 16 ώρες. Δεν υπήρχαν ούτε τα μέσα ούτε η γνώση που διαθέτουμε σήμερα. Με βάση όλα αυτά αποφάσισε πως η κατεύθυνση της καρδιοχειρουργική ήταν η κατάλληλη για εκείνον. Έχει τιμηθεί με αρκετά βραβεία, ενώ το περιοδικό «Men’s Health» τον έχει συμπεριλάβει στον κατάλογο με τους δέκα καλύτερους γιατρούς στις ΗΠΑ.

Η πρόληψη μας σώζει

Στην ερώτηση αν θα πρέπει να τρομοκρατούμαστε στο άκουσμα Ανεύρυσμα αορτής ο Δρ απαντά: “Η αορτή, το μεγαλύτερο αγγείο του σώματός μας, που ξεκινάει από την καρδιά, φυσιολογικά έχει διάμετρο περίπου 2 εκατοστών (εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από το φύλο, την ηλικία και τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά). Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής είναι όταν η διάμετρός της υπερβεί τα 3 εκατοστά. Κι αν η διάταση, δηλαδή το ξεχείλωμα, μεγαλώσει περισσότερο, όπως συνήθως συμβαίνει με τον καιρό, η αορτή κινδυνεύει με ρήξη, μια απειλητική για τη ζωή του ασθενούς κατάσταση, γιατί προκαλεί μεγάλη εσωτερική αιμορραγία.

Η διάγνωση γίνεται πρώτα απ όλα μεσω της πρόληψης, περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν συμπτώματα, μέχρι να είναι πλέον αργά.Με έναν υπέρηχο –ανώδυνα και με μικρό κόστος, δηλαδή– το ανεύρυσμα μπορεί να διαγνωστεί. Μετά τα 60-65 έτη, λοιπόν, καλό είναι να υποβάλλονται σε τέτοια εξέταση ιδιαίτερα οι άνδρες. Ο έλεγχος πρέπει να ξεκινάει νωρίτερα, στα 50 έτη, για όλα τα άτομα, γυναίκες και άνδρες, που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα ή περιστατικό αιφνίδιου θανάτου στην οικογένεια.

Είναι ένα απλό τεστ που μπορεί, έως έναν βαθμό, να δείξει την πιθανή ύπαρξη ανευρύσματος αορτής. Θέλετε να το κάνουμε μαζί; Σηκώστε το χέρι σας και κρατήστε την παλάμη σας επίπεδη, σαν να μου ζητάτε να σταματήσω. Τεντώστε τον αντίχειρά σας όσο περισσότερο γίνεται προς το εσωτερικό της παλάμης σας, δηλαδή προς το μικρό δάχτυλό σας. Εάν ο αντίχειρας μπορεί να τεντωθεί πέρα από την άκρη του χεριού σας, αυτό ίσως είναι σημάδι «κρυμμένου» ανευρύσματος.

Ο Δρ Ελευθεριάδης μέσα στα χρόνια έχει σώσει δεκάδες ασθενείς, ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του δεν τον αφήνει να ησυχάσει ούτε μία μέρα.Τελειώνοντας μετά από μια γεμάτη μέρα αυτό που τον δικαιώνει, είναι μια είναι η καλή έκβαση μιας πολύπλοκης και επικίνδυνης εγχείρησης. “Το δύσκολο κομμάτι είναι όταν πρέπει να στερούμαι πολύτιμο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους μου λόγω δουλειάς, κάτι που συμβαίνει πολύ συχνά, και όταν –ολοένα και σπανιότερα στις μέρες μας– ένας ασθενής δεν επιβιώνει, παρά τις τεράστιες προσπάθειές μας στο χειρουργείο” έχει πει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του. 

 Οι άνθρωποι νιώθουν την ενσυναίσθηση και το νοιάξιμό μας, όταν είναι γνήσια

Στην ερώτηση τι χρειάζεται κάποιος για να γίνει καλός χειρούργος ο Δρ Ελευθεριάδης απαντά: “Κατ’ αρχάς να μπορεί να παίρνει γρήγορα αποφάσεις. Διδάσκω στους φοιτητές μου δύο βασικούς κανόνες: Να μην αφήνουν τίποτα κακό πίσω –εννοώ άλλα προβλήματα που ίσως εντοπίσουν στο χειρουργείο–, αλλά ταυτόχρονα να μην κάνουν μια μεγάλη επέμβαση μεγαλύτερη από όσο χρειάζεται. Ενας καλός χειρουργός πρέπει επίσης να έχει σεβασμό και λεπτότητα στον χειρισμό των ευαίσθητων καρδιακών ιστών. Αλλά και να δείχνει στον ασθενή –και στην οικογένειά του– ότι πραγματικά ενδιαφέρεται να γίνει καλά. Οι άνθρωποι νιώθουν την ενσυναίσθηση και το νοιάξιμό μας, όταν είναι γνήσια”. 

Η υγεία της καρδιάς μας όπως αναφέρει ο καθηγητής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες αλλά κυρίως στην κληρονομικότητα γι αρχή. Η καλή διατροφή, η άσκηση, όχι το κάπνισμα και το αλκοόλ, όχι το στρες είναι οι βασικές οδηγίες για μια υγιή καρδια. ¨Για μένα, όμως, το καλύτερο φάρμακο είναι η αγάπη: ένα υποστηρικτικό περιβάλλον γύρω μας, ανθρώπων που μας κάνουν να νιώθουμε οικειότητα, ζεστασιά και ασφάλεια” έχει πει ο γιατρός. 

Ιατρικά θαύματα

Στην ερώτηση τι σημαίνει ο τίτλος «Ξεχωριστές καρδιές» στο βιβλίο του απάντα; – Aφηγούμαι τις ιστορίες δέκα ασθενών μου. Χρησιμοποιώ τη φράση κατ’ αρχάς κυριολεκτικά: οι καρδιές, τα όργανά τους, παρουσίαζαν εκπληκτικά ανατομικά και λειτουργικά προβλήματα, για τα οποία η σύγχρονη Ιατρική προσφέρει αξιοσημείωτες θεραπείες και λύσεις. Αλλά περισσότερο μιλάω για ξεχωριστές καρδιές με τη μη κυριολεκτική έννοια – αυτή στην οποία η «καρδιά» εμπερικλείει τα βασικά χαρίσματα και χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου. Σ’ αυτό το βιβλίο, λοιπόν, παραθέτω δέκα παραδείγματα των θαυμάτων της σύγχρονης Ιατρικής και συγκεκριμένα της Καρδιοχειρουργικής. Η ιατρική και πιο συγκεκριμένα η καρδιοχειρουργική υπηρετούνται από έναν άξιο Έλληνα γιατρό ο οποίος με τις γνώσεις και τον ζήλο του έχει καταφέρει να σώσει τις “καρδιές” πολλών ασθενών του.