Η ακαδημαϊκός τέχνης με το επιστημόνικο όραμα
Έργα Ελλήνων

Η ακαδημαϊκός τέχνης με το επιστημόνικο όραμα

Η Αφροδίτη Ψαρρά είναι μια πολυεπιστημονική καλλιτέχνιδα και ακαδημαϊκός, που ασχολείται με τα ηλεκτρονικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα ηλεκτρονικά και τον ήχο, ενώ τα έργα της περιλαμβάνουν ιδιοκατασκευές και ψηφιακή σύνθεση ήχου μέσα από DIY τεχνικές.

Το καλλιτεχνικό της ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε έννοιες, όπως το σώμα ως διεπαφή, η σύγχρονη χειροτεχνία και η λαϊκή παράδοση, η λαϊκή εικονογραφία, η ρετρο-φουτουριστική αισθητική και ο ρόλος των γυναικών στη σύγχρονη κουλτούρα.

Είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης και η ακαδημαϊκή της έρευνα επικεντρώνεται στη συγχώνευση ιδεών και θεματικών επιστημονικής φαντασίας με επιμορφωτικές και ψηφιακές πρακτικές και προσφέρουν μια φιλοσοφική, κοινωνιολογική και αισθητική ανάλυση της επίδρασης των νέων τεχνολογιών στη σύγχρονη καλλιτεχνική διαδικασία.

 

Πηγη: Ars Electronica

 

Η Αφροδίτη Ψαρρά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1982 και ξεκίνησε σπουδές στο Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το 2000. Το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004, έλαβε υποτροφία ERASMUS από το ΙΚΥ (Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών) στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μαδρίτης, του Πανεπιστημίου Complutense.

Τον Ιούνιο του 2005, πήρε το πτυχίο της και, από τον Νοέμβριο του ίδιου έτους έως τον Ιούνιο του 2007, παρακολούθησε τα μαθήματα του μεταπτυχιακού προγράμματος «Εικόνα, Τεχνολογία και Design» του τμήματος Σχέδιο ΙΙ, της Σχολής Καλών Τεχνών της Μαδρίτης. Το 2007 παρέδωσε την εργασία «Η κινούμενη εικόνα και η οπτική κουλτούρα των ρευμάτων του ’70 και ’80: το punk και το cyberpunk. Επικαιρότητα και τάσεις» και απέκτησε το δίπλωμα DEA (Degree of Profound Studies) με Άριστα.

Τον Νοέμβριο του 2014, εργάστηκε ως μαθητευόμενη στο ερευνητικό κέντρο Disney Research Zurich, σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ETH), στο τμήμα Wireless Networks and Mobile Computing, πάνω στη δημιουργία wearable technology, physical prototypes και toy hacking, ενώ συμμετείχε στο διεθνές συνέδριο νέων τεχνολογιών Siggraph στο Βανκούβερ.

 

 

Τον ίδιο χρόνο, έλαβε το διδακτορικό της από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Μαδρίτης και, από το 2016 έως και σήμερα, είναι Assistant Professor στο Κέντρο Ψηφιακών Τεχνών και Πειραματικών Μέσων (DXARTS) στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, στο Σιάτλ των ΗΠΑ. Εκεί, διαχειρίζεται και το SoftLab, που είναι αφιερωμένο στον πειραματισμό επάνω σε ενδύματα.

Η διδακτορική της έρευνα ήταν επάνω στη λογοτεχνία και τις επιδόσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης στο ίντερνετ, για αυτό εμβάθυνε και στην αισθητική του cyborg, αλλά η συνεργασία με τα e-textiles ήταν κάτι φυσικό στην καλλιτεχνική της πρακτική, όπως έχει πει η ίδια. Ως φοιτήτρια, πήρε μαθήματα δημιουργικής κωδικοποίησης και πέρασε πολύ χρόνο μπροστά στον υπολογιστή. «Ως παλιά εκπαιδευμένη εικαστική καλλιτέχνιδα, ήμουν πολύ εξοικειωμένη με την εργασία με όλο μου το σώμα και κυρίως με τα χέρια μου». Έτσι, καθώς μάθαινε να κωδικοποιεί, άρχισε να μαθαίνει κέντημα και να γνωρίζει τον τομέα των ηλεκτρονικών υφασμάτων, «Ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για μένα να συνδυάσω τις δύο διαφορετικές μου προσεγγίσεις στην τέχνη.

Θεωρώ ότι η ιδέα της χειροτεχνίας, η επίπονη διαδικασία απόκτησης δεξιοτήτων που παρέχει αυτό το πεδίο και ο υποκείμενος δεσμός με την παράδοση, είναι πολύ ελκυστικοί. Βλέπω επίσης τα υφάσματα ως διασυνδέσεις μεταξύ του σώματός μας και του κόσμου, πράγμα που σημαίνει ότι ένα ύφασμα/ρούχο ενεργεί σαν ένα δεύτερο δέρμα, χωρίς να παρεμβαίνει στο ίδιο το σώμα».

 

Πηγή: The Greek Foundation

 

Το 2011, η καλλιτέχνιδα και επιστήμονας, με ένα αθεράπευτο πάθος για τη cyberpunk λογοτεχνία και ένα ευαίσθητο σημείο για τις παραδοσιακές τεχνικές χειροτεχνίας, έκανε πραγματικότητα ένα αυτοσυνθετικό συνθεσάιζερ υφασμάτων και το παρουσίασε σε πλαίσιο παράστασης. Ένα από τα αποτελέσματα των πειραμάτων της με τις γεννήτριες λευκού θορύβου της LilyPad Arduino, ήταν το «Lilykord», ένα από τα πρώτα αποτελέσματα της συνεχώς εξελισσόμενης έρευνας της σε ευαίσθητα ρούχα λογισμικού ανοικτού κώδικα με κεντημένα ηλεκτρονικά.

Τα υλικά που χρησιμοποιεί συνήθως για τα έργα της είναι ηλεκτρονικά εξαρτήματα, αισθητήρες και ύφασμα, ενώ το αποτέλεσμα είναι υβριδικά ενδύματα που αφήνουν όποιον τα φορά να γίνεται μία διεπαφή. Η λειτουργικότητα και η αισθητική των ηλεκτρονικών υφασμάτων συμβαδίζουν, σύμφωνα με την καλλιτέχνιδα. Η τοποθέτηση ηλεκτρονικών εξαρτημάτων ή άλλων υλικών (όπως αγώγιμα ή αντιστατικά νήματα και υφάσματα) είναι το κλειδί για τη δημιουργία λειτουργικών κυκλωμάτων και σημαντικών αλληλεπιδράσεων. Στα έργα της, την ενδιαφέρει να δημιουργεί κάτι τεχνικά λειτουργικό, καθώς και αισθητικά ευχάριστο.

Το 2013, παρουσίασε μια διαδραστική ηχητική παράσταση που ονομάζεται «Idoru()», η οποία προορίζεται να μεταμορφώσει το ανθρώπινο σώμα σε μια διεπαφή μέσω ενός συγκεκριμένου μη διαπερατού ηλεκτρονικού ενδύματος ραμμένου με αισθητήρες. Με την ελάχιστη ρετρο-φουτουριστική γοητεία του, το ένδυμα μεταφράζει σε συχνότητες και δεδομένα κάθε κίνηση του ερμηνευτή μέσα στον χώρο και μετά τη μετατρέπει σε ήχο. Χάρη σε έναν μικροεπεξεργαστή LilyPad Arduino, μια ασύρματη κεραία Xbee και ένα αγώγιμο νήμα, ένας περφόρμερ μπορεί να δημιουργήσει ένα εντυπωσιακό ακουστικό περιβάλλον που θα μπορούν να βιώσουν σωματικά οι θεατές.

 

 

Ανάμεσα στις δημιουργίες της είναι το Cosmic Bitcasting, ένας χιτώνας νεοπρενίου με ενσωματωμένους ενεργοποιητές που επιτρέπει στο ανθρώπινο σώμα να αντιλαμβάνεται και να απεικονίζει τις κοσμικές ακτινοβολίες του κόσμου γύρω μας και έπειτα να φορτώνει τα αποτελέσματα στον υπολογιστή.

 

 

Ένα ακόμα έργο της είναι το Fractal Antennae, ένα ατέλειωτο μοτίβο που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά σε έναν βρόχο. Εξωτερικά είναι ένα μαθηματικό στοιχείο και ένα φυσικό μοτίβο, αλλά στην ουσία είναι ένα ερευνητικό πρόγραμμα που στοχεύει να πειραματιστεί με διαφορετικές μεθόδους κατασκευής για να δημιουργήσει φορητές κεραίες φράκταλ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με διαφορετικά κυκλώματα ανιχνευτών ηλεκτρομαγνητικού πεδίου ως πομποί και δέκτες για να πάρουν ραδιοκύματα.

 

 

Παρόλο που το έργο αυτό δεν έχει ολοκληρωθεί, η Αφροδίτη Ψαρρά έχει πειραματιστεί μέχρι στιγμής με διάφορα υλικά, όπως τα αγώγιμα νήματα με βάση τον χαλκό, τα αδιάβροχα νήματα που περιέχουν ασήμι, καθαρό χαλκό taffeta, επιχρυσωμένα υφάσματα lycra και ασημί/βαμβάκι, με κοπή λέιζερ, με κεντήματα χειρός και μηχανής για τα αγώγιμα σπειρώματα και πλέξιμο μηχανής για τα νήματα αντιστάσεων.

Τα περισσότερα από τα έργα της είναι αποτέλεσμα συνεργασίας με άλλους επαγγελματίες (φυσικοί, αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, κ.ά.), με κάθε συνεργασία να είναι διαφορετική αλλά και εξίσου ενδιαφέρουσα για όλους τους εμπλεκόμενους. Το 2015, μάλιστα, δημιούργησε μαζί με την αρχιτέκτονα, Δάφνη Παπαδοπούλου, τη σειρά «The Culture» στο Μιλάνο. Έχει εμπνευστεί από τη σειρά «Ο Πολιτισμός» του Iain M. Banks και συμβολίζει την ισχυρή σύνδεση της με τη cyberpunk λογοτεχνία.

Λέει πως η θέση της ως καλλιτέχνιδα είναι η δημιουργία ή ο σχεδιασμός διεπαφών και μηχανισμών που παρέχουν μια κριτική και ποιητική ερμηνεία του κόσμου που μας περιβάλλει και θα ήθελε να δει αυτά τα δεδομένα σε ανοικτούς σέρβερ που θα χρησιμοποιηθούν για την επιστήμη των πολιτών, για καλλιτεχνικούς σκοπούς ή για την προώθηση της έρευνας σε επιστημονικά φαινόμενα.

 

 

Στην ερώτηση για το τι την εμπνέει περισσότερο μεταξύ της τεχνολογίας και της λογοτεχνίας, η Αφροδίτη Ψαρρά απαντά πως η λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας είναι το καταφύγιό της και της αρέσει πολύ να βυθίζεται σε άγνωστους μελλοντικούς κόσμους, χωρίς εγχειρίδια και δελτία δεδομένων.

«Πιστεύω ότι η λογοτεχνία που ασχολείται με την τεχνολογία δεν πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικές «αλήθειες» της πραγματικής ζωής -εκτός και αν μιλάμε για σοβαρό sci-fi που είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα. Οι συγγραφείς της επιστημονικής φαντασίας υιοθετούν την ιδέα μιας τεχνολογίας ως σημείο εκκίνησης και την αναπτύσσουν με απόλυτα απρόβλεπτες μεθόδους. Λαμβάνοντας αυτό υπόψιν, εμπνέομαι πραγματικά από τη δημιουργία μιας τέχνης που μπορεί να μιλήσει για την εποχή που ζούμε, δημιουργώντας ποιητικές αναπαραστάσεις και μία κριτική συνομιλία. Η τεχνολογία είναι μόνο ένα από τα μέσα που χρησιμοποιώ για να κάνω αυτό και όχι ο τελικός στόχος».

Όσον αφορά την τεχνολογία με την οποία θέλει να πειραματιστεί στο εγγύς μέλλον, απαντά πως θέλει να αισθάνεται το αόρατο και να δημιουργεί φυσικές εκδηλώσεις του. Για αυτό, θα ήθελε να συνεχίσει να εξερευνά τα ραδιοκύματα, ενώ ένα άλλο κομμάτι που την ενδιαφέρει είναι η δημιουργία κρυστάλλων για να καλλιεργεί και να συγκεντρώνει τα δικά της ηλεκτρονικά. «Και τέλος, θέλω να μάθω πώς να υφαίνω και να φτιάχνω έναν δικό μου αργαλειό».

 

 

Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί σε μουσεία σύγχρονης τέχνης, όπως στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) στην Αθήνα και το Bozar στις Βρυξέλλες, καθώς και σε φεστιβάλ τέχνης νέων μέσων, όπως το ISWC (International Symposium on Wearable Computers) στο Σιάτλ.

Έχει υπάρξει καλεσμένη ομιλήτρια σε συνέδρια, σε πανεπιστήμια του Μεξικό, της Αυστρίας, της Ελλάδας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και των ΗΠΑ, ενώ έχει διατελέσει Καθηγήτρια Εργαστηρίων σε εκθέσεις σε Αθήνα και Ολλανδία και σε φεστιβάλ σε Νορβηγία, Γαλλία, ΗΠΑ, Αυστρία και Νορβηγία. Οι δουλειές της έχουν παρουσιαστεί σε πολυάριθμες πλατφόρμες όπως η Siggraph στο Βανκούβερ, η Ars Electronica στο Linz, η Transmediale και η CTM στο Βερολίνο, η Amber στην Κωνσταντινούπολη, η Piksel στο Bergen, η Electropixel στη Νάντη και η MakerFaire.

Το 2013, βραβεύτηκε με τη The Gloves Hacklab Fellowship για το πρότζεκτ «Idoru()» στο CTM Festival και έλαβε το Maker of Merit Award για το πρότζεκτ «Lilytronica» στο MakerFaire Rome September 2013.

 

 

Η Αφροδίτη Ψαρρά συμβάλλει στην περαιτέρω προώθηση της σωματικής έρευνας, συνδυάζοντας τη λαϊκή παράδοση, την ποπ κουλτούρα, τη χειροποίητη ηλεκτρονική και την κωδικοποίηση για να δημιουργήσει τέχνη, μεταφέροντας επίσης κοινωνικά, βιολογικά και περιβαλλοντικά θέματα. Ακόμα, διατηρεί ζωντανή την παράδοση του πλεξίματος και κεντήματος και αποδεικνύει ότι, με την προσθήκη λίγων φυσικών υπολογισμών και αγώγιμων υλικών, παραμένει μια πολύτιμη μορφή έκφρασης στη σύγχρονο εποχή.

ΣΧΟΛΙΑ

  Σχόλια: 1

  1. Howard Partch

    I have a cowbell purchased by me in Nafplion 58 years ago when I was an architectural student hitchhiking thru the Peloponnese. The bell is quite large, shaped like an American football 🏈 Approximately 10-1/2 inches long by 7 inches high by 6 inches wide. I was wondering how old it might be. I suspect about 90-100 years.

    Howard A. Partch
    4511Schooner Drive
    Anacortes, WA


ΠΡΟΣΘΕΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ