Ο Γιάννης Μπαζιώτης είναι επίκουρος καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο πρώτος Έλληνας που έλαβε μέρος στην αποστολή Antarctic Search for Meteorites (ANSMET), την οποία η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία έχει καθιερώσει από το 1976 με σκοπό την αναζήτηση και εύρεση μετεωριτών.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980 από πατέρα λατόμο και μητέρα νοικοκυρά. «Στο σπίτι μας, στα Νέα Λιόσια, κάθε μέρα, έμπαιναν στη φωτιά δύο κατσαρόλες, μία για εμάς και μία για τους γείτονές μας, που ήταν πιο φτωχοί από εμάς. Οι γονείς μου ήθελαν τα παιδιά τους να προκόψουν. Σπουδάσαμε και οι τρεις. Ο ένας αδελφός μου είναι φυσικός και ο άλλος διαιτολόγος» είπε σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή».

Ο ίδιος αποφοίτησε από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2002 και πήρε το διδακτορικό του από τη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων και Μεταλλουργών του ΕΜΠ, το 2008 -χρονιά που έλαβε και το Βραβείο Κτενά από την Ακαδημία Αθηνών. Το 2013 και για έναν χρόνο, υπήρξε Μεταδιδακτορικός ερευνητής στα University of Perugia, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και University of Vienna, ενώ το 2016, ήταν Αξιολογητής Ερευνητικών Μεταδιδακτορικών Προγραμμάτων στη NASA. Από τότε είναι επίκουρος καθηγητής Ορυκτολογίας-Πετρολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής.

Ο 38χρονος επιστήμονας παραδέχεται πως «Ήμουν δέκα ετών όταν ανακοίνωσα στους δικούς μου πως, όταν μεγαλώσω, θα πάω στην Ανταρκτική με τη NASA! Κάποια χολιγουντιανή παραγωγή θα είχα δει στην τηλεόραση…».

Σε αντίθεση με την Αρκτική, που αποτελείται μόνο από πάγους, η Ανταρκτική είναι ήπειρος και κάτω από τους πάγους της επιφάνειάς της υπάρχουν πετρώματα, τα περισσότερα εκ των οποίων -οι μανδυακοί ξενόλιθοι, όπως λέγονται- σχετίζονται με το ηφαίστειο Έρεβος, το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο του πλανήτη. Οι γεωλόγοι μέσα από τη μελέτη τους κατανοούν πώς είναι η δομή του εσωτερικού της Γης. Αυτό ήταν και το ενδιαφέρον του Γιάννη Μπαζιώτη.

Ξεκίνησε, λοιπόν, να κάνει το παιδικό του όνειρο πραγματικότητα το 2012, όταν έκανε την πρώτη αίτηση απαντώντας στην ερώτηση του γιατί πίστευε ότι έπρεπε να τον δεχτεί o oργανισμός εξερεύνησης του διαστήματος. Στις πρώτες τέσσερις επιστολές ήταν ίσως φλύαρος και ορμητικός, σαν «ταύρος σε υαλοπωλείο» όπως παραδέχεται, ενώ η πέμπτη που ήταν η «τυχερή», το 2017, ήταν διαφορετική, μιας και έγραψε «Σίγουρα έχετε εκατοντάδες αιτήσεις από υποψήφιους πολύ καλύτερους από μένα. Και το να επιλέξετε κάποιον από μια μακρινή χώρα, όπως η Ελλάδα, μάλλον έχει ελάχιστες πιθανότητες. Αλλά ακόμη κι αν με απορρίψετε, θα επιμείνω. Γιατί για μένα αυτή η αποστολή είναι όνειρο ζωής. Αξίζει να περιμένω».

Στην αποδοχή της NASA συνέβαλε και η συστατική επιστολή του Λάρι Τέιλορ «Ήταν ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες στην πλανητική επιστήμη διεθνώς, βασικό στέλεχος των αποστολών «Apollο» και εκείνος που με ενέπνευσε να ασχοληθώ με τους μετεωρίτες, ως επιβλέπων τη μεταδιδακτορική έρευνά μου στο Πανεπιστήμιο του Τενεσί. Δυστυχώς έφυγε από τη ζωή πέρυσι. Αλλά άφησε πίσω του μια σπουδαία κληρονομιά: εκατοντάδες επιστήμονες για τους οποίους υπήρξε μέντορας».

Η ΝΑSA έχει καθιερώσει, από το 1976, το Antarctic Search for Meteorites (ANSMET), αποστολές για την εύρεση μετεωριτών, οι οποίες έχουν ανακαλύψει έως τώρα πάνω από 22.000 μετεωρίτες. Ο Έλληνας καθηγητής Γεωπονίας συμμετείχε στην 41η αποστολή της NASA, τον Νοέμβριο του 2017. Οι συμμετοχές στο πρόγραμμα προσφέρονται εθελοντικά με τα ταξιδιωτικά εισιτήρια, τον εξοπλισμό και μια σειρά πολυ-άκριβων ιατρικών εξετάσεων αξίας χιλιάδων ευρώ να αποπληρώνονται από τους ίδιους τους επιστήμονες που παίρνουν μέρος.

Ο Έλληνας επιστήμονας αν και αναζήτησε χορηγούς, όλες οι πόρτες έμειναν κλειστές, καθώς δεν ήταν γνωστός. «Ακόμα και τα διαθέσιμα αποθεματικά των ελληνικών πανεπιστημίων δεν είναι και τόσο διαθέσιμα τελικά. Είναι τέτοια η γραφειοκρατία και η έλλειψη ευελιξίας σε ό,τι αφορά τον περιβόητο ΕΛΚΕ (Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων και Ερευνας), που δεν μπήκα καν στη διαδικασία να ζητήσω βοήθεια». Όταν ήταν έτοιμος να παραιτηθεί από την προσπάθεια και να δει το όνειρό του να εξανεμίζεται, ο Δήμος Φυλής και η ελληνική εταιρεία, Active Point, του έδωσαν την αρωγή που χρειαζόταν.

Το ταξίδι των ονείρων του Έλληνα κυνηγού μετεωριτών ξεκίνησε από το Κλίβελαντ των ΗΠΑ, από ένα τριήμερο εκπαίδευσης. «Εκεί μάθαμε πολλά. Κατ’ αρχάς, πώς να μαγειρεύουμε. Η διατροφή μας δεν περιελάμβανε τυποποιημένα τρόφιμα. Μόνοι μας, στο κουζινάκι προπανίου κάθε σκηνής -στην οποία έμεναν δύο μέλη της αποστολής- παρασκευάζαμε καθημερινά το φαγητό μας. Η ημερήσια πρόσληψη σε θερμίδες έπρεπε να φθάνει τις 6-7.000 θερμίδες -σε υψόμετρο περίπου 2.800 μέτρα και σε τόσο κρύο περιβάλλον, οι καύσεις είναι πολύ αυξημένες. Μάθαμε επίσης από πάγο να εξασφαλίζουμε πόσιμο νερό. Τέλος, πώς να χρησιμοποιούμε το ειδικό όχημα, το σνόουμομπιλ -τα πόδια μας στο παγωμένο έδαφος της Ανταρκτικής».

Τον Νοέμβριο του 2017, έφυγαν από την Αθήνα, μεταφέρθηκαν στη Φρανκφούρτη, στο Σαν Φρανσίσκο, στο Οκλαντ Νέας Ζηλανδίας και στο Κράισττσερτς στο νότιο νησί της Νέας Ζηλανδίας. Από εκεί, με στρατιωτικό αεροσκάφος LC-130, που διαθέτει χιονοπέδιλα, μετέβη στην Ανταρκτική, στη βάση Μακ Μέρντο. Στην τελική της θέση, η οκταμελής ομάδα της NASA, που αποτελείτο από επτά άνδρες και μία γυναίκα, έφτασε λίγες μέρες μετά. Σε μια σκηνή (εμβαδού 7,30 τ.μ. και ύψους 2,40 μ.) τύπου Σκοτ, o Γιάννης Μπαζιώτης πέρασε 80 ημέρες.

Το πρώτο που μου έκανε εντύπωση φθάνοντας, πέρα από τη συγκλονιστική ομορφιά του τοπίου, ήταν η απουσία οποιουδήποτε ήχου. Πρώτη φορά στη ζωή μου άκουγα τη σιωπή, όπως συμβαίνει στο Διάστημα» ανέφερε και συνέχισε για τις καιρικές συνθήκες «Τότε ήταν το «καλοκαίρι» της Ανταρκτικής, που σημαίνει ότι οι θερμοκρασίες έφταναν τους μείον 35°C. Η αίσθηση, όμως, ειδικά τις μέρες που φυσούσε, έφτανε τους μείον 50°C. Για το κρύο ήμασταν κατάλληλα προετοιμασμένοι. Το πρόβλημα ήταν κυρίως οι άνεμοι, που κάποιες μέρες έφταναν τα 15 μποφόρ. Επί πέντε μέρες δεν μπορούσαμε να βγούμε καν από τις σκηνές μας».

Η αναζήτηση μετεωριτών γινόταν επί τουλάχιστον οκτώ ώρες ημερησίως σε διάφορες περιοχές. «Μόνο στον έναν παγετώνα -από τους τρεις στους οποίους πήγαμε- τον Αμούνδσεν, διανύσαμε 900 χιλιόμετρα. Εργαλεία δεν χρησιμοποιούσαμε, μόνο τα μάτια μας. Δεν σκάβαμε, μόνο ό,τι βρισκόταν στην επιφάνεια του πάγου μάς ενδιέφερε. Όποτε εντοπίζαμε έναν μετεωρίτη -ή κάτι που θεωρούσαμε ότι ήταν μετεωρίτης- καταγράφαμε τις συντεταγμένες του, τον φωτογραφίζαμε με κλίμακα και στη συνέχεια τον τοποθετούσαμε σε αποστειρωμένη σακούλα. Δεν επιτρεπόταν να τον αγγίξουμε, ώστε να μην τον μολύνουμε». Η συγκομιδή ήταν εξαιρετική. Στη διάρκεια της παραμονής της η ομάδα συγκέντρωσε 263 μετεωρίτες, οι οποίοι στάλθηκαν στο Διαστημικό Κέντρο Johnson της NASA, στο Χιούστον του Τέξας για πιο ενδελεχή μελέτη.

Ο ίδιος επιθυμεί τη δημιουργία ενός εργαστηρίου ιδάξιου με τα αντίστοιχα αμερικάνικα και ευρωπαϊκά στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο του ΕΚΠΑ. Η αρχή έγινε χάρη σε μια δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το Εργαστήριο Ορυκτολογίας-Γεωλογίας απέκτησε πριν από λίγο καιρό τον μοναδικό στην Ελλάδα ηλεκτρονικό μικροαναλυτή. Στις αρχές του Οκτωβρίου θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του με τίτλο «Ένας Έλληνας στην Ανταρκτική» (εκδόσεις iWrite), στο οποίο περιγράφει αυτή τη συναρπαστική εμπειρία.