Ο Άρης Κατζουράκης είναι βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ως εξελικτικός βιολόγος και παλαιο-ιολόγος, ο ερευνητής του τμήματος Ζωολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, εργάζεται τα τελευταία έξι χρόνια ως “κυνηγός γενετικών απολιθωμάτων”, όπως λέγονται οι επιστήμονες που μελετούν τις περιοχές του ανενεργού ανθρώπινου DNA. Μάλιστα, έχει κάνει μια σημαντική ανακάλυψη αναφορικά με την έρευνα και την αντιμετώπιση της ασθένειας του Αids.

Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ιογενή εξέλιξη και την εξέλιξη του γονιδιώματος. Η έρευνα του επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στη μελέτη της μακροπρόθεσμης εξελικτικής βιολογίας των ιών. Αυτό διευκολύνεται από την ανακάλυψη ενός πλούσιου αρχείου γονιδιωματικών «απολιθωμάτων» των αρχαίων ιικών αλληλουχιών εντός των γονιδιωμάτων των ξενιστών τους, με αποτέλεσμα τον αναδυόμενο τομέα της παλαιο-ιολογίας.

Η παλαιο-ιολογία περιλαμβάνει τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν σε ενδογενείς ρετροϊούς (ERVs) και ενδογενή ιικά στοιχεία γενικότερα. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση γονιδιωματικών δεδομένων αλληλουχίας για να συμπεράνουμε την εξελικτική βιολογία των ρετροϊών και την ένωσή τους με σπονδυλωτά γονιδιώματα του ξενιστή και ανοσοαποκρίσεις, καθώς και τη δυναμική μοντελοποίηση αυτής της εξελικτικής διαδικασίας.

Σπούδασε βιολογία στο Imperial College και έχει κάνει διδακτορικό στην εξελικτική – μοριακή βιολογία στην Οξφόρδη όπου και διδάσκει, ως λέκτορας.

Ο Κατζουράκης έγινε γνωστός το 2007, όταν δημοσίευσε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό PNAS (έκδοση της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών) έρευνα για τον RELIK, ένα lenti-ιό (υποκατηγορία των ρετροϊών που συγγενεύουν με τον HIV) που ανακάλυψε στο γονιδίωμα κουνελιού. Υπολόγισε την ηλικία του ιού σε 7 εκατομμύρια έτη και βρήκε πως ήταν ενδογενής, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για μια τελείως νέα θεώρηση ασθενειών όπως το AIDS. Μέχρι τότε η κυρίαρχη αντίληψη στη βιολογία μετρούσε την ηλικία των ρετροϊών έως και 1 εκατ. χρόνια, το μέγιστο.

«Γνωρίζουμε πως ο ιός του AIDS μεταφέρθηκε από τον πίθηκο στον άνθρωπο στην Αφρική κάπου μεταξύ του 1920 και 1930 μέσω μιας μετάλλαξης που τον κατέστησε παθογόνο στον οργανισμό μας. Ξέρουμε επίσης ότι κάποιες φυλετικές ομάδες στην ίδια ήπειρο έχουν στο ανοσοποιητικό τους σύστημα έναν άγνωστο μηχανισμό αντιμετώπισης του ιού που κάνει τους ανθρώπους να νοσούν πολύ πιο αργά από ότι εμείς οι υπόλοιποι» εξηγεί σε συνέντευξή του.

Η δουλειά του, όπως γράφει πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times, μπορεί να οδηγήσει στην πρόληψη μιας πιθανής μετάλλαξης αυτών των ιών, ανάλογης αυτής του HIV, άγνωστης παθογένειας για τον άνθρωπο στο μέλλον.

“Με αυτές τις μελέτες ανακαλύψαμε ότι οι σύνθετοι ρετροϊοί υπάρχουν και μας συνοδεύουν ήδη από την εποχή των δεινοσαύρων, πολύ περισσότερα χρόνια από ό,τι νομίζαμε ακόμα και το 2008” εξηγεί ο ίδιος.