Η Διδώ Σωτηρίου γεννήθηκε στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας στις 18 Φεβρουαρίου 1909, κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου. Το 1919 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη και, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, βρέθηκε πρόσφυγας στον Πειραιά και αργότερα στην Αθήνα. Η εμπειρία της προσφυγιάς και του ξεριζωμού χαράχτηκε ανεξίτηλα στη μνήμη της και αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο του μελλοντικού συγγραφικού της έργου.
Παρά το ότι σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών και συνέχισε για ένα διάστημα στη Σορβόνη, η Διδώ Σωτηρίου βρήκε τελικά τον δρόμο της μέσα από τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Από το 1936 εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αναλαμβάνοντας μάλιστα τη θέση της αρχισυντάκτριας στο περιοδικό Γυναίκα. Συνεργάστηκε επίσης με εφημερίδες και περιοδικά, ενώ κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής συμμετείχε ενεργά στον αντιστασιακό Τύπο.
«Το μυστικό είναι ο έρωτας. Ο έρωτας σε όλα.
Ο έρωτας για τον άνθρωπο και τους αγώνες του.»
Το πρώτο της μυθιστόρημα, Οι νεκροί περιμένουν, κυκλοφόρησε το 1959 και άνοιξε τον δρόμο για μια σπουδαία συγγραφική πορεία. Τρία χρόνια αργότερα, το 1962, εκδόθηκαν τα Ματωμένα Χώματα, το εμβληματικό έργο που την καθιέρωσε ως μία από τις σημαντικότερες φωνές της νεοελληνικής πεζογραφίας. Μέσα από τη μαρτυρία του ήρωα Μανώλη Αξιώτη, η συγγραφέας κατέγραψε την πορεία του μικρασιατικού ελληνισμού από την ακμή ως την καταστροφή, φωτίζοντας τις βαθιές πληγές που άφησε η Ιστορία. Το βιβλίο γνώρισε τεράστια απήχηση, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και παραμένει μέχρι σήμερα διαχρονικό ανάγνωσμα.
«Το γράψιμο είναι το οξυγόνο που αναπνέω»
Ακολούθησαν σημαντικά έργα όπως η Εντολή (1976) και το Κατεδαφιζόμεθα (1982), όπου διερευνά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, αναζητά την αλήθεια της μεταπολεμικής Ελλάδας και θέτει ερωτήματα για την ατομική και συλλογική ευθύνη. Η γραφή της είναι ρεαλιστική, συχνά αιχμηρή, αλλά πάντα βαθιά ανθρώπινη, με σαφή στόχο να διασώσει τη μνήμη και να μεταδώσει τη φωνή όσων δεν ακούστηκαν.
Η ίδια είχε τονίσει σε συνέντευξή της: «Το πρώτο ερέθισμα το δέχεται η ευαισθησία του συγγραφέα από τα προσωπικά του βιώματα… τα δικά μου προσωπικά βιώματα ήταν αναπόσπαστα δεμένα με την περιπέτεια του Ελληνισμού του 20ού αιώνα». Μέσα από αυτή τη φράση αποκαλύπτεται η ουσία του έργου της: η λογοτεχνία της Σωτηρίου δεν είναι απλώς αφήγηση, αλλά καταγραφή μνήμης, πολιτικής συνείδησης και κοινωνικής ευαισθησίας.
Η προσφορά της αναγνωρίστηκε με σημαντικές διακρίσεις: το 1989 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, το 1990 με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών στα Γράμματα και τις Καλές Τέχνες, ενώ το 1995 της απονεμήθηκε το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος. Το 2001, η Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων καθιέρωσε προς τιμήν της το βραβείο «Διδώ Σωτηρίου» για συγγραφείς που προάγουν τη διαπολιτισμική επικοινωνία.
Η Διδώ Σωτηρίου έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 23 Σεπτεμβρίου 2004, αφήνοντας πίσω της μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη. Μέσα από τα έργα της αφηγήθηκε τα δεινά, τις απώλειες αλλά και την επιμονή ενός ολόκληρου λαού. Το έργο της παραμένει ζωντανό, όχι μόνο ως λογοτεχνία αλλά και ως ιστορική μαρτυρία, ως φωνή που θυμίζει πως η Ιστορία γράφεται με το βίωμα των ανθρώπων.
