Μόλις στα 27 του, ο Αχιλλέας Λασκαράτος βρίσκεται ήδη στην πρωτοπορία μιας επιστημονικής επανάστασης που αλλάζει όσα γνωρίζαμε για την παράλυση. Ως μέλος της ερευνητικής ομάδας του διεθνούς φήμης καθηγητή Νευροεπιστήμης Γκρεγκουάρ Κουρτίν στο Πολυτεχνείο της Λωζάνης (EPFL), συμμετέχει σε κλινικές μελέτες και σε πειράματα που χαρίζουν ξανά ελπίδα σε ανθρώπους οι οποίοι είχαν καθηλωθεί σε αναπηρικά αμαξίδια. Η συνεισφορά του δεν περιορίζεται μόνο στην εκπόνηση του διδακτορικού του. O νέος Έλληνας γιατρός συμμετέχει ενεργά σε ερευνητικά προγράμματα που έχουν ήδη αποδείξει ότι η επιστήμη μπορεί να μετατρέψει το αδύνατο σε δυνατό.
Από την Ιατρική Αθηνών στη διεθνή πρωτοπορία
Η ιστορία του ξεκινά το 2016, όταν εισάγεται στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Ήδη από τα πρώτα του βήματα στις κλινικές, συνειδητοποίησε πόσο δραματικά μπορεί να αλλάξει η ζωή ενός νέου ανθρώπου ύστερα από ένα τροχαίο ατύχημα.
«Με συγκλόνισε το τραύμα στον νωτιαίο μυελό που οδηγεί σε παράλυση. Είναι πολύ δύσκολο να μιλάς σε ασθενείς και να τους λες ότι δεν υπάρχει λύση».
Αυτή η εμπειρία τον ώθησε να ακολουθήσει τον δρόμο της Νευροεπιστήμης, θέτοντας έναν σαφή στόχο: να συμβάλει στην ανατροπή του δόγματος που θεωρούσε την παράλυση μη αναστρέψιμη.
Μετά από σκληρή αξιολόγηση, έγινε δεκτός στην ομάδα του Κουρτίν, στο ερευνητικό κέντρο NeuroRestore, όπου συνδυάζονται κορυφαίες ειδικότητες από όλο τον κόσμο. Εκεί, η καθημερινότητά του γεμίζει με πολύωρα πειράματα, ανάλυση δεδομένων και συμμετοχή σε διεθνείς μελέτες. Παράλληλα, τιμήθηκε με την υποτροφία Onassis Scholar, αναγνώριση της προσφοράς και της προοπτικής του στον χώρο της επιστήμης.
Μικρά βήματα, μεγάλα θαύματα
Τα τελευταία χρόνια, η ομάδα του EPFL έχει φέρει στην επιφάνεια θεραπείες που μέχρι πρόσφατα φάνταζαν αδιανόητες. Η μη παρεμβατική συσκευή ARC-EX αποτελεί την πρώτη κλινικά επιβεβαιωμένη θεραπεία που βελτιώνει την κινητικότητα των χεριών σε ασθενείς με τετραπληγία. Τοποθετείται εξωτερικά στον αυχένα και μέσω ηλεκτρικών σημάτων ενισχύει την επικοινωνία εγκεφάλου και νευρικού συστήματος. Τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στο Nature Medicine έδειξαν ότι δεκάδες ασθενείς ανέκτησαν σημαντικό μέρος της κινητικότητάς τους. Η έγκριση από τον FDA στις ΗΠΑ ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα ώστε η θεραπεία να γίνει διαθέσιμη και σε ευρύτερο κοινό.
Ακόμη πιο συναρπαστική είναι η τεχνολογία της «ψηφιακής γέφυρας». Με αισθητήρες που εμφυτεύονται στο κρανίο και αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, οι σκέψεις του ασθενούς αποκωδικοποιούνται και μετατρέπονται σε κίνηση. Το μήνυμα στέλνεται στον νωτιαίο μυελό κάτω από την περιοχή της βλάβης και έτσι ο ασθενής μπορεί να ξανασταθεί όρθιος.
«Η στιγμή που βλέπεις έναν άνθρωπο να περπατά έπειτα από χρόνια ακινησίας είναι συγκλονιστική».
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο Μισέλ από την Ιταλία, που κατάφερε να περπατήσει μισό χιλιόμετρο, και η Μάρθα, που απέκτησε ξανά δυνατότητα βάδισης μετά την εμφύτευση της γέφυρας.
Ο ίδιος εργάζεται επίσης πάνω σε γονιδιακές θεραπείες για την αναγέννηση του νωτιαίου μυελού. Σε πρόσφατη μελέτη, πειραματικά μοντέλα ποντικιών ανέκτησαν την ικανότητα να περπατούν μετά από πλήρη παράλυση. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πεδίο που, αν αποδώσει στον άνθρωπο, θα αποτελέσει πραγματική τομή στην Ιατρική.
Ο άνθρωπος πίσω από τον επιστήμονα
Παρά το ασφυκτικό του πρόγραμμα, ο Αχιλλέας δεν χάνει την επαφή με τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής του. Η μουσική και ο χορός τον συντροφεύουν από τα μαθητικά του χρόνια. Παίζει πιάνο και ασχολείται με τη μπατσάτα, έναν χορό που του χαρίζει χαλάρωση και ισορροπία ανάμεσα στις απαιτήσεις του εργαστηρίου. Το φετινό καλοκαίρι μάλιστα θα συμμετάσχει σε διεθνή διαγωνισμό λάτιν χορού στην Κω, επιστρέφοντας στην πατρίδα του όχι μόνο για διακοπές, αλλά και για να κυνηγήσει μία ακόμη διάκριση.
Η καθημερινότητά του στη Λωζάνη είναι ένας συνδυασμός αφοσίωσης στην έρευνα και προσωπικής δημιουργικότητας. Στο εργαστήριο ζει από κοντά την αγωνία των πειραμάτων, αλλά και τη συγκίνηση όταν αυτά αποδίδουν.
«Ξέρω ότι οι θεραπείες μας δεν αποτελούν ακόμη πλήρη ίαση, αλλά είναι ένα τεράστιο πρώτο βήμα. Βρισκόμαστε στην αρχή ενός δρόμου που οδηγεί στη νίκη απέναντι στην παράλυση»
Ένας Έλληνας στην πρωτοπορία
Η συμβολή του Αχιλλέα Λασκαράτου δεν περιορίζεται μόνο στις επιστημονικές δημοσιεύσεις και τα πειράματα. Αντιπροσωπεύει τη νέα γενιά Ελλήνων επιστημόνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό, μεταφέροντας την ελληνική παρουσία στην αιχμή της παγκόσμιας έρευνας. Με πείσμα, επιμονή και δημιουργικότητα, οραματίζεται μια εποχή όπου η παράλυση δεν θα σημαίνει πια καταδίκη σε ακινησία, αλλά μια προσωρινή πρόκληση που η επιστήμη μπορεί να ξεπεράσει.
Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς, αλλά ο ίδιος γνωρίζει ότι βρίσκεται στο σωστό σημείο, την κατάλληλη στιγμή. Και όταν οι θεραπείες αυτές γίνουν καθημερινή πραγματικότητα για τους ασθενείς, το όνομα του νεαρού Έλληνα γιατρού θα είναι συνυφασμένο με μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της σύγχρονης ιατρικής.