Ο Δρ. Δημήτρης Βάββας είναι μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της σύγχρονης οφθαλμολογίας παγκοσμίως. Με καταγωγή από το Σούλι και τη Χίο, γεννήθηκε στο Μοσχάτο και μεγάλωσε στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, φοιτώντας σε δημόσια σχολεία. Από τα θρανία της γειτονιάς του, πέρασε τον Ατλαντικό για να ακολουθήσει ένα ακαδημαϊκό μονοπάτι που θα τον οδηγούσε στα κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα του κόσμου.
Σπούδασε Νευροεπιστήμες στο McGill University του Μόντρεαλ με First Class Honors, ενώ ολοκλήρωσε διπλό πτυχίο Ιατρικής και διδακτορικό στο Boston University. Ειδικεύτηκε στην Οφθαλμολογία και στη χειρουργική αμφιβληστροειδούς στο Mass Eye and Ear / Harvard Medical School, όπου και παραμένει έως σήμερα ως full professor with tenure, με μόνιμη έδρα και δωρεά, αλλά και ως επικεφαλής του Τμήματος Αμφιβληστροειδούς στο Mass Eye and Ear του συστήματος Mass General Brigham.
Το βιογραφικό του αριθμεί δεκάδες σελίδες επιστημονικών επιτευγμάτων, διεθνών διακρίσεων, ομιλιών και συμμετοχών σε κορυφαία συνέδρια. Παράλληλα, διατηρεί στενή σχέση με την Ελλάδα, διδάσκοντας περιοδικά σε πανεπιστήμια όπως το Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης, αλλά και μιλώντας συχνά σε ελληνικά επιστημονικά συνέδρια.
Η έμπνευση που τον οδήγησε στην Ιατρική
Ο ίδιος συχνά αναφέρεται σε μια συνομιλία με τον πατέρα του ως το σημείο-καμπή στη ζωή του. «Στην κοινωνία τρία “επαγγέλματα” δεν είναι επαγγέλματα αλλά λειτουργήματα: του ιερέα, του δασκάλου και του ιατρού», του είπε ο πατέρας του. Εκείνος το κράτησε μέσα του. Η δυνατότητα να προσφέρει στον άνθρωπο και στην επιστήμη καθόρισε την απόφασή του.
Η οφθαλμολογία μπήκε στη ζωή του λόγω ενός οικογενειακού προβλήματος. Όπως εξηγεί:
«Μετά το rotation στο Mass Eye and Ear εντυπωσιάστηκα με το τι μπορεί να κάνει ο ιατρός σε αυτόν τον τομέα… την υψηλή τεχνολογία, τη λεπτεπίλεπτη χειρουργική, το άμεσο αποτέλεσμα. Έτσι ερωτεύτηκα αυτόν τον τομέα.»
Λίγα χρόνια αργότερα, το 2005, είχε τη συγκινητική ευλογία να χειρουργήσει ο ίδιος τον πατέρα του.
Η επανάσταση στην οφθαλμολογία – “Σώζουμε μάτια που παλιά χάνονταν”
Ο Δρ. Βάββας ανήκει στους επιστήμονες που άλλαξαν τα δεδομένα στις παθήσεις του αμφιβληστροειδούς. Μεταξύ των συνηθέστερων παθήσεων που αντιμετωπίζει είναι η εκφύλιση ωχράς κηλίδας, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, το γλαύκωμα και η ξηροφθαλμία.
Όπως εξηγεί:
«Σήμερα με τις εξελίξεις στην οφθαλμολογία μπορούμε να πούμε ότι σώζουμε μάτια που πριν από 20 χρόνια δεν μπορούσαν να σωθούν.»
Η τεχνολογία έχει μεταμορφώσει τις χειρουργικές πρακτικές: «Έχουν βελτιωθεί κατά πολύ οι συνθήκες στα χειρουργεία, αλλά και η μετεγχειρητική θεραπεία, αποφεύγοντας επιπλοκές.»
Ο Δρ. Βάββας υπερηφανεύεται ιδιαίτερα για την πρωτοπορία του κλάδου του: «Αυτό για το οποίο μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι στην οφθαλμολογία είναι ότι πρώτοι στην ιατρική εφαρμόσαμε γονιδιακές θεραπείες.» Αν και οι περιπτώσεις παραμένουν λίγες, η αρχή έχει γίνει και ο ορίζοντας προμηνύεται συναρπαστικός.
Το μάτι ως “επεξεργαστής” – η επιστήμη πίσω από την όραση
Με ιδιαίτερο χάρισμα στην επιστημονική επικοινωνία, ο Δρ. Βάββας εξηγεί με απλό τρόπο τη λειτουργία του ανθρώπινου ματιού:
«Το πρώτο στρώμα των 120 εκατομμυρίων φωτοϋποδοχέων πιάνει το φως όπως το φιλμ μιας κάμερας – 120 million pixels», αναφέρει χαρακτηριστικά. Ο αμφιβληστροειδής, όπως εξηγεί, είναι «ένας πολύπλοκος επεξεργαστής με εκατοντάδες εκατομμύρια νευρώνες» που δεν αναγεννάται — όπως και ο εγκέφαλος.
Οι σύγχρονες απειλές για την όραση
Ο καθηγητής αναφέρεται εκτενώς και στις επιπτώσεις των σημερινών συνηθειών, από την υπερβολική έκθεση σε μπλε φως έως τη συνεχή χρήση οθονών.
«Η έντονη προσήλωση σε οθόνες επηρεάζει τη συχνότητα βλεφαρισμού και εντείνει την ξηροφθαλμία. Κάθε μικρό πρόβλημα που δημιουργούμε συσσωρεύεται σε βάθος χρόνου.»
Τα προληπτικά μέτρα που συστήνει είναι απλά και θεμελιώδη:
υγιεινή ζωή, καλή διατροφή, αποφυγή έντονου φωτός και τακτική προληπτική εξέταση.
Η χειρουργική του αύριο
Παρότι η τεχνολογία παίζει σημαντικό ρόλο, ο Δρ. Βάββας είναι ξεκάθαρος:
«Όλα τα χειρουργεία είναι ένα κράμα χειρουργού και τεχνολογίας. Όλα έχουν εξελιχθεί προς το καλύτερο.»
Ακόμη και μέθοδοι όπως το LASIK, που θεωρούνται αυτοματοποιημένες, απαιτούν έμπειρο χέρι και κρίση.
“Θείο δώρο” – Η συγκίνηση πίσω από κάθε επέμβαση
Παρά το τεράστιο ακαδημαϊκό έργο του, ο Δρ. Βάββας δεν χάνει ποτέ την ανθρώπινη πλευρά της ιατρικής.
«Θείο δώρο! Εμείς απλά βάζουμε τα χέρια»
Με αυτή τη φράση απαντά όταν τον ρωτούν πώς αισθάνεται σε κάθε επέμβαση. Με αυτή τη φράση συνοψίζει την ταπεινότητα, την πίστη και την αφοσίωση με την οποία υπηρετεί το λειτουργήμά του.
Ένας Έλληνας που τιμά τη χώρα στα μεγαλύτερα επιστημονικά κέντρα
Ο Δρ. Δημήτρης Βάββας αποτελεί ένα από τα φωτεινότερα παραδείγματα της ελληνικής διασποράς. Μετά από δεκαετίες κορυφαίας διεθνούς πορείας, εξακολουθεί να επιστρέφει στην Ελλάδα, να διδάσκει, να μοιράζεται τη γνώση του και να εμπνέει νέους επιστήμονες. Το έργο του δείχνει τι μπορεί να καταφέρει ένας Έλληνας όταν συναντηθούν η παιδεία, το ταλέντο, η αφοσίωση και η αγάπη για τον άνθρωπο.
