Θα θέλαμε να μάθουμε λίγα πράγματα για εσάς. Που πήγατε σχολείο, που σπουδάσατε, πως ανακαλύψατε πως θέλετε να ασχοληθείτε με την μουσική
Από μικρό με μαγνήτιζε πάντα η ωμή δύναμη της σκηνής. Στο σπίτι υπήρχε πάντοτε μουσική, θυμάμαι να πηγαίνω σε συναυλίες από πολύ μικρός, και είχαμε πιάνο στο σπίτι. Έκανα το πρώτο μου μάθημα πιάνου στα εφτά μου, και δεν μπορώ να θυμηθώ τον εαυτό μου να θέλει τίποτε άλλο εκτός από το να παίζω μουσική. Σχολείο πήγα στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και μουσική σπούδασα στην Royal Academy of Music στο Λονδίνο.
Πόσο δύσκολο ήταν να φτάσετε στο σημείο που είστε σήμερα; Η πορεία ως την καθιέρωση είναι φαντάζομαι πολύ δύσκολη ειδικά στον τομέα σας
Η καθιέρωση σε κάθε τομέα είναι δύσκολη. Ξεκίνησα πιάνο όταν ήμουν 7 χρωνών, και ήμουν τυχερός να μεγαλώσω σε ένα περιβάλον που με στήριξε για να ακολουθήσω το όνειρό μου. Όταν ήμουν στο Λύκειο υπήρχαν μέρες που μελετούσα πιάνο 12-13 ώρες, όχι επειδή έπρεπε (όπως πχ τα μαθήματα του σχολείου), αλλά επειδή το ήθελα. Όταν η σκληρή δουλειά συνδιάζεται με βαθιά αγάπη για το αντικείμενο, δεν υπάρχει κούραση ή στερήσεις, και ούτε υπάρχει μέτρο για επιτυχία.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Να ταξιδεύω, να παίζω μουσική, να τρώω καλό φαγητό, να γνωρίζω καινούργιους ανθρώπους, να κάνω γιόγκα και διαλογισμό, να διαβάζω βιβλία. Όχι απαραίτητα μ’ αυτή τη σειρά!
Ταξιδεύετε σε απομακρυσμένες περιοχές μαζί με την ομάδα σας και παίζετε μουσική σε περιοχές που τα παιδιά ίσως δεν έχουν δει ποτε μουσικό όργανο. Μιλήστε μας λίγο για αυτό και για το Keys of change και για τους λόγους που το ξεκινήσατε.
Ίσως επειδή η δασκάλα μου του πιάνου έλεγε μισοαστεία, «Αν όλοι έπαιζαν πιάνο, δεν θα υπήρχαν πόλεμοι», ή ίσως λόγω της αληθινής επιθυμίας να δω με τα μάτια μου την πραγματική δύναμη της κλασικής μουσικής, ή ακόμα επειδή απλά είχα βαρεθεί να με ακούνε μόνο άνθρωποι που έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν ένα εισιτήριο. Ένα είναι σίγουρο, παίρνω πολύ στα σοβαρά το κλισέ «η μουσική μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο». Μια πλευρά αυτής της πρωτοβουλίας που με ενδιαφέρει με πάθος είναι ότι δεν μπορεί να μετρηθεί με τα κριτήρια της επιτυχίας ή αποτυχίας. Φυσικά, αν το πιάνο πέσει στο ποτάμι και δεν μπορώ να παίξω δεν θα ήταν ιδανική κατάσταση, αλλά το ότι θα μοιραστούμε τη μουσική μπορεί να είναι μόνο θετική εμπειρία για όλους.
Έχετε ήδη πραγματοποιήσει κάποιες αποστολές στη Σιέρα Λεόνε και σε άλλες περιοχές. Υπάρχουν σχέδια για άλλες περιοχές; Θα ήθελα να μου περιγράψετε την εικόνα που έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό σας μέσα από τα μέχρι τώρα ταξίδια σας με τον οργανισμό.
Ας πάρουμε τη Σιέρα Λεόνε. Μολονότι η κλασική μουσική τούς είναι άγνωστη και καινούργια, τη νιώθουν στην καρδιά τους, τους εμπνέει και εκφράζονται εκπληκτικά μέσω της κίνησης. Ποιος θα φανταζόταν ότι άνθρωποι που ακούνε πρώτη φορά κλασική μουσική θα χόρευαν τόσο όμορφα; Μια ομάδα πρώην ιερόδουλων πετάχτηκαν αυθόρμητα από τις καρέκλες τους για να χορέψουν με ελληνική μουσική, και στη συνέχεια με Τσαϊκόφσκι. Χίλιοι κρατούμενοι στη φυλακή δημιούργησαν σχεδόν εξέγερση χτυπώντας τα πόδια τους στον ρυθμό του Χέντελ. Μια ομάδα τυφλών παιδιών χόρεψε θεαματικά ακούγοντας Σοπέν, χοροπηδούσαν μέσα σ’ ένα μικρό δωμάτιο, εκφράζοντας ελεύθερα αυτή τη νέα μουσική, με τον πιο φρέσκο και όμορφο τρόπο, ίσως επειδή κανένας δεν τους είπε ότι δεν μπορούν. Ένα από αυτά, μου έπιασε πολύ απαλά το χέρι και ψιθύρισε τρυφερά «Διαμαντένια δάχτυλα».
Ή ας μιλήσουμε για την Ιαπωνία. Κάθε πρόσωπο έχει μια ιστορία επιβίωσης, μια ιστορία ζωής και θανάτου από το τσουνάμι. H όψη της καταστροφής, οι ήχοι, οι σειρήνες, οι χαμένοι φίλοι, όλα είναι χαραγμένα στα πρόσωπα. Το πρόσωπο ενός γέρου ψαρά που έχασε τα πάντα, μιας εθελόντριας που βοηθάει άλλους αφού έχασε το σπίτι της και τον πατέρα της, ενός δεκάχρονου παιδιού με μάτια ώριμου άντρα. «Ισινομάκι, δείξε δύναμη» είναι το μήνυμα πάνω σ’ ένα μνημείο στη μέση της ρημαγμένης περιοχής, σε χώρο που δωρήθηκε στον δήμο από μια γυναίκα που έχασε το μαγαζί της. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον κύριο στο νοσοκομείο της Μιναμισόμα, την πρώτη γραμμή για τη μέτρηση των συνεπειών της ακτινοβολίας πάνω στους ανθρώπους, που ζήτησε από τη νοσοκόμα του να μετακινήσει πιο κοντά το καροτσάκι του, και προσπάθησε να μιλήσει, να πει κάτι, αλλά βγήκαν μόνο δάκρυα, ξαναπροσπάθησε και κυλούσαν κι άλλα δάκρυα από τα μάτια του, με ρυτίδες πόνου να σημαδεύουν το πρόσωπό του, και στο τέλος να ψιθυρίζει μόνο «Αριγκάτο». Άλλος ένας επιζών. Υπήρχε μια γυναίκα που είχε για χρόνια στο σπίτι της ένα παιχνίδι με τη μουσική του Καρυοθραύστη· όλα χάθηκαν στο τσουνάμι, και άρχισε να κλαίει όταν άκουσε ξανά τη μουσική του Τσαϊκόσφσκι. Έπαιξα ένα ρεσιτάλ σ’ έναν από τους προσωρινούς καταυλισμούς, όπου όλοι έκλαιγαν ακούγοντας το Sakura, προσπαθώντας μάταια να συγκρατήσουν τους αναστεναγμούς της θλίψης. Χαμόγελα και δάκρυα, χωρίς μετάφραση, χωρίς λόγια, χωρίς γλώσσα. Και ο ντόπιος επιζών της μουσικής: ένα πιάνο Yamaha, που έπαθε ζημιές από το τσουνάμι και το επισκεύασε ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, έχει γίνει διάσημο σ’ όλο τον κόσμο ως σύμβολο αναγέννησης.
Η ζωή στο εξωτερικό είναι δύσκολη; Σας λείπει η Ελλάδα;
Μου λείπει η ήλιος, ο ξάστερος ουρανός, και η γαλάζια θάλασσα.
Παρακολουθείτε φαντάζομαι τις εξελίξεις σε οικονομο-κοινωνικό επίπεδο. Πιστεύετε πως θα υπάρξει βελτίωση σε σύντομο χρονικό διάστημα;
Η κάθε αλλαγή, καλή ή κακή, είναι στο χέρη μας. Η βελτίωση πιστεύω είναι πανανθρώπινη ανάγκη, αλλά μόνο όταν καταλάβουμε πως χρειάζονται συνειδητές πράξεις από μέρους μας. Στη μουσική συνέχια αντιμετωπίζουμε δυσκοίες, καθώς μαθαίνουμε ένα καινούριο έργο, καθώς πρέπει να βελτιώσουμε την τεχνική απόδωση. Ίσως αν βλέπουμε κάθε δυσκολία σαν πρόκληση για βελτίωση να ήταν ένα δυνατός τρόπος τα βήματα εμπρός να γινόντουσαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Βλέπετε στο μέλλον να επιστρέφετε στην Ελλάδα; Υπάρχει χώρος για την μουσική εδώ;
Η Ελλάδα έχει τον τρόπο να διώχνει μακριά τα φιλόδοξα παιδιά της. Στο εξωτερικό έχω γνωρίσει μερικούς από τους πιο λαμπρούς Έλληνες. Η Ελλάδα δεν σταμάτησε ποτέ να είναι το σπίτι μου, επειδή εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα, και εδώ ζει η οικογένειά μου. Ωστόσο, ως πιανίστας, ταξιδεύω και το σπίτι μου πρέπει να είναι οπουδήποτε.
Τι σημαίνει για εσάς Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι η γενέτειρά μου και φυσικά, πάντα νιώθω μια ισχυρή έλξη. Ειδικά τώρα, που ζω στο εξωτερικό περισσότερο από 12 χρόνια, νιώθω την Ελλάδα σαν ένα μαγικό νησί, γεμάτο από ανθρώπους ικανούς για απίστευτα πράγματα.
Αν μπορούσατε να κάνετε μια ερώτηση στους Έλληνες ποια θα ήταν αυτή;
Άμα δεν τρώω κουραμπιέδες τα Χριστούγεννα ή αρνί το Πάσχα, αν δεν πίνω φραπέ παίζοντας τάβλι, αν δεν μιλάω για ποδόσφαιρο και πολιτική, και αν η διασκέδαση για μένα δεν είναι ένα ξενύχτι χορεύοντας πάνω σε τραπέζια, είμαι Έλληνας;
Ο πιανίστας που ταξιδεύει με την μουσική του σε απομακρυσμένες περιοχές
Ο Πάνος Καράν γεννήθηκε στην Κρήτη το 1982 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Όταν ήταν μόλις 7 ετών ξεκίνησε τα μαθήματα πιάνου και σύντομα ξεχώρισε από τα υπόλοιπα παιδιά. Συνέχισε τις σπουδές του στη μουσική στην Royal Academy of Music.
Το μουσικό του ντεμπούτο έγινε στο Λονδίνο, σε ηλικία 19 ετών στο South Bank Centre. Το 2004 εμφανίστηκε στο Διεθνή Διαγωνισμό Πιάνου στην Βαλένθια της Ισπανίας, όπου τιμήθηκε με βραβείο μετά την εμφάνιση του στον τελικό με την Συμφωνική Ορχήστρα της Βαλένθια.
Οι εμφανίσεις του δεν περιορίζονται μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε όλον τον κόσμο. Το 2009 γίνεται πραγματικότητα το πρώτο του άλμπουμ «Rachmaninov Piano Concerto No. 3 and the Orion Symphony Orchestra». Τον Ιανουάριο του 2011 επέστρεψε στην Ελλάδα για μία εμφάνιση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Κρατική Ορχήστρα, για την οποία έλαβε διθυραμβικές κριτικές.
Το Keys of Change, είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ίδρυσε ο Πάνος με σκοπό η μουσική να αλλάξει τον κόσμο. Ταξιδεύει σε απομακρυσμένες περιοχές μαζί με την ομάδα του και παίζουν μουσική. Έκτοτε ο οργανισμός έχει ήδη ολοκληρώσει 4 αποστολές ανά τον κόσμο σε Ουγκάντα, Εκουαδόρ-Περού, Ιαπωνία και Σιέρρα Λεόνε.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ...
Θα θέλαμε να μάθουμε λίγα πράγματα για εσάς. Που πήγατε σχολείο, που σπουδάσατε, πως ανακαλύψατε πως θέλετε να ασχοληθείτε με την μουσική
Από μικρό με μαγνήτιζε πάντα η ωμή δύναμη της σκηνής. Στο σπίτι υπήρχε πάντοτε μουσική, θυμάμαι να πηγαίνω σε συναυλίες από πολύ μικρός, και είχαμε πιάνο στο σπίτι. Έκανα το πρώτο μου μάθημα πιάνου στα εφτά μου, και δεν μπορώ να θυμηθώ τον εαυτό μου να θέλει τίποτε άλλο εκτός από το να παίζω μουσική. Σχολείο πήγα στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και μουσική σπούδασα στην Royal Academy of Music στο Λονδίνο.
Πόσο δύσκολο ήταν να φτάσετε στο σημείο που είστε σήμερα; Η πορεία ως την καθιέρωση είναι φαντάζομαι πολύ δύσκολη ειδικά στον τομέα σας
Η καθιέρωση σε κάθε τομέα είναι δύσκολη. Ξεκίνησα πιάνο όταν ήμουν 7 χρωνών, και ήμουν τυχερός να μεγαλώσω σε ένα περιβάλον που με στήριξε για να ακολουθήσω το όνειρό μου. Όταν ήμουν στο Λύκειο υπήρχαν μέρες που μελετούσα πιάνο 12-13 ώρες, όχι επειδή έπρεπε (όπως πχ τα μαθήματα του σχολείου), αλλά επειδή το ήθελα. Όταν η σκληρή δουλειά συνδιάζεται με βαθιά αγάπη για το αντικείμενο, δεν υπάρχει κούραση ή στερήσεις, και ούτε υπάρχει μέτρο για επιτυχία.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Να ταξιδεύω, να παίζω μουσική, να τρώω καλό φαγητό, να γνωρίζω καινούργιους ανθρώπους, να κάνω γιόγκα και διαλογισμό, να διαβάζω βιβλία. Όχι απαραίτητα μ’ αυτή τη σειρά!
Ταξιδεύετε σε απομακρυσμένες περιοχές μαζί με την ομάδα σας και παίζετε μουσική σε περιοχές που τα παιδιά ίσως δεν έχουν δει ποτε μουσικό όργανο. Μιλήστε μας λίγο για αυτό και για το Keys of change και για τους λόγους που το ξεκινήσατε.
Ίσως επειδή η δασκάλα μου του πιάνου έλεγε μισοαστεία, «Αν όλοι έπαιζαν πιάνο, δεν θα υπήρχαν πόλεμοι», ή ίσως λόγω της αληθινής επιθυμίας να δω με τα μάτια μου την πραγματική δύναμη της κλασικής μουσικής, ή ακόμα επειδή απλά είχα βαρεθεί να με ακούνε μόνο άνθρωποι που έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν ένα εισιτήριο. Ένα είναι σίγουρο, παίρνω πολύ στα σοβαρά το κλισέ «η μουσική μπορεί ν’ αλλάξει τον κόσμο». Μια πλευρά αυτής της πρωτοβουλίας που με ενδιαφέρει με πάθος είναι ότι δεν μπορεί να μετρηθεί με τα κριτήρια της επιτυχίας ή αποτυχίας. Φυσικά, αν το πιάνο πέσει στο ποτάμι και δεν μπορώ να παίξω δεν θα ήταν ιδανική κατάσταση, αλλά το ότι θα μοιραστούμε τη μουσική μπορεί να είναι μόνο θετική εμπειρία για όλους.
Έχετε ήδη πραγματοποιήσει κάποιες αποστολές στη Σιέρα Λεόνε και σε άλλες περιοχές. Υπάρχουν σχέδια για άλλες περιοχές; Θα ήθελα να μου περιγράψετε την εικόνα που έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό σας μέσα από τα μέχρι τώρα ταξίδια σας με τον οργανισμό.
Ας πάρουμε τη Σιέρα Λεόνε. Μολονότι η κλασική μουσική τούς είναι άγνωστη και καινούργια, τη νιώθουν στην καρδιά τους, τους εμπνέει και εκφράζονται εκπληκτικά μέσω της κίνησης. Ποιος θα φανταζόταν ότι άνθρωποι που ακούνε πρώτη φορά κλασική μουσική θα χόρευαν τόσο όμορφα; Μια ομάδα πρώην ιερόδουλων πετάχτηκαν αυθόρμητα από τις καρέκλες τους για να χορέψουν με ελληνική μουσική, και στη συνέχεια με Τσαϊκόφσκι. Χίλιοι κρατούμενοι στη φυλακή δημιούργησαν σχεδόν εξέγερση χτυπώντας τα πόδια τους στον ρυθμό του Χέντελ. Μια ομάδα τυφλών παιδιών χόρεψε θεαματικά ακούγοντας Σοπέν, χοροπηδούσαν μέσα σ’ ένα μικρό δωμάτιο, εκφράζοντας ελεύθερα αυτή τη νέα μουσική, με τον πιο φρέσκο και όμορφο τρόπο, ίσως επειδή κανένας δεν τους είπε ότι δεν μπορούν. Ένα από αυτά, μου έπιασε πολύ απαλά το χέρι και ψιθύρισε τρυφερά «Διαμαντένια δάχτυλα».
Ή ας μιλήσουμε για την Ιαπωνία. Κάθε πρόσωπο έχει μια ιστορία επιβίωσης, μια ιστορία ζωής και θανάτου από το τσουνάμι. H όψη της καταστροφής, οι ήχοι, οι σειρήνες, οι χαμένοι φίλοι, όλα είναι χαραγμένα στα πρόσωπα. Το πρόσωπο ενός γέρου ψαρά που έχασε τα πάντα, μιας εθελόντριας που βοηθάει άλλους αφού έχασε το σπίτι της και τον πατέρα της, ενός δεκάχρονου παιδιού με μάτια ώριμου άντρα. «Ισινομάκι, δείξε δύναμη» είναι το μήνυμα πάνω σ’ ένα μνημείο στη μέση της ρημαγμένης περιοχής, σε χώρο που δωρήθηκε στον δήμο από μια γυναίκα που έχασε το μαγαζί της. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον κύριο στο νοσοκομείο της Μιναμισόμα, την πρώτη γραμμή για τη μέτρηση των συνεπειών της ακτινοβολίας πάνω στους ανθρώπους, που ζήτησε από τη νοσοκόμα του να μετακινήσει πιο κοντά το καροτσάκι του, και προσπάθησε να μιλήσει, να πει κάτι, αλλά βγήκαν μόνο δάκρυα, ξαναπροσπάθησε και κυλούσαν κι άλλα δάκρυα από τα μάτια του, με ρυτίδες πόνου να σημαδεύουν το πρόσωπό του, και στο τέλος να ψιθυρίζει μόνο «Αριγκάτο». Άλλος ένας επιζών. Υπήρχε μια γυναίκα που είχε για χρόνια στο σπίτι της ένα παιχνίδι με τη μουσική του Καρυοθραύστη· όλα χάθηκαν στο τσουνάμι, και άρχισε να κλαίει όταν άκουσε ξανά τη μουσική του Τσαϊκόσφσκι. Έπαιξα ένα ρεσιτάλ σ’ έναν από τους προσωρινούς καταυλισμούς, όπου όλοι έκλαιγαν ακούγοντας το Sakura, προσπαθώντας μάταια να συγκρατήσουν τους αναστεναγμούς της θλίψης. Χαμόγελα και δάκρυα, χωρίς μετάφραση, χωρίς λόγια, χωρίς γλώσσα. Και ο ντόπιος επιζών της μουσικής: ένα πιάνο Yamaha, που έπαθε ζημιές από το τσουνάμι και το επισκεύασε ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, έχει γίνει διάσημο σ’ όλο τον κόσμο ως σύμβολο αναγέννησης.
Η ζωή στο εξωτερικό είναι δύσκολη; Σας λείπει η Ελλάδα;
Μου λείπει η ήλιος, ο ξάστερος ουρανός, και η γαλάζια θάλασσα.
Παρακολουθείτε φαντάζομαι τις εξελίξεις σε οικονομο-κοινωνικό επίπεδο. Πιστεύετε πως θα υπάρξει βελτίωση σε σύντομο χρονικό διάστημα;
Η κάθε αλλαγή, καλή ή κακή, είναι στο χέρη μας. Η βελτίωση πιστεύω είναι πανανθρώπινη ανάγκη, αλλά μόνο όταν καταλάβουμε πως χρειάζονται συνειδητές πράξεις από μέρους μας. Στη μουσική συνέχια αντιμετωπίζουμε δυσκοίες, καθώς μαθαίνουμε ένα καινούριο έργο, καθώς πρέπει να βελτιώσουμε την τεχνική απόδωση. Ίσως αν βλέπουμε κάθε δυσκολία σαν πρόκληση για βελτίωση να ήταν ένα δυνατός τρόπος τα βήματα εμπρός να γινόντουσαν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Βλέπετε στο μέλλον να επιστρέφετε στην Ελλάδα; Υπάρχει χώρος για την μουσική εδώ;
Η Ελλάδα έχει τον τρόπο να διώχνει μακριά τα φιλόδοξα παιδιά της. Στο εξωτερικό έχω γνωρίσει μερικούς από τους πιο λαμπρούς Έλληνες. Η Ελλάδα δεν σταμάτησε ποτέ να είναι το σπίτι μου, επειδή εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα, και εδώ ζει η οικογένειά μου. Ωστόσο, ως πιανίστας, ταξιδεύω και το σπίτι μου πρέπει να είναι οπουδήποτε.
Τι σημαίνει για εσάς Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι η γενέτειρά μου και φυσικά, πάντα νιώθω μια ισχυρή έλξη. Ειδικά τώρα, που ζω στο εξωτερικό περισσότερο από 12 χρόνια, νιώθω την Ελλάδα σαν ένα μαγικό νησί, γεμάτο από ανθρώπους ικανούς για απίστευτα πράγματα.
Αν μπορούσατε να κάνετε μια ερώτηση στους Έλληνες ποια θα ήταν αυτή;
Άμα δεν τρώω κουραμπιέδες τα Χριστούγεννα ή αρνί το Πάσχα, αν δεν πίνω φραπέ παίζοντας τάβλι, αν δεν μιλάω για ποδόσφαιρο και πολιτική, και αν η διασκέδαση για μένα δεν είναι ένα ξενύχτι χορεύοντας πάνω σε τραπέζια, είμαι Έλληνας;
